De formatie: de wensenlijstjes op het gebied van immigratie, integratie en discriminatie

In achtergronden door Ewoud Butter op 27-03-2017 | 10:58

Door Ewoud Butter

Komende week gaan de onderhandelingen van start over de formatie van een nieuws kabinet. In eerste instantie gaan VVD, CDA en D66 met GroenLinks aan tafel. Als dat niet lukt, komt in een later stadium waarschijnlijk de ChristenUnie in beeld.

Onderwerpen rondom het thema ‘immigratie, integratie en discriminatie zullen een belangrijk onderwerp op de agenda zijn. Hierbij zullen enerzijds VVD en CDA een ‘rechts’ blok vormen. Daartegenover staat een ‘links’ blok van D66 met GroenLinks of ChristenUnie. Een belangrijk verschil met de kabinetsformatie vier jaar geleden is dat het rechtse blok op immigratie en integratieonderwerpen nu een duidelijke meerderheid in de Tweede Kamer heeft.

‘Links’ en ‘rechts’

De klassiek linkse partijen (SP, PvdA, GroenLinks) haalden, inclusief de Partij voor de Dieren en Denk, die ik ook tot ‘links’ reken, afgelopen verkiezingen samen 45 zetels. Dat was een lage score. Slechts twee keer behaalde links, sinds de uitbreiding van de Tweede Kamer in 1956 naar 150 zetels, een lagere score: in 1994 (44 zetels) en in 2002 na de moord op Pim Fortuyn (42 zetels).

Voor alle duidelijkheid: Nederland heeft altijd een rechtse meerderheid gehad. Zelfs tijdens het mogelijk meest linkse kabinet in de geschiedenis, het kabinet Den Uyl, hadden de linkse partijen samen niet meer dan 59 zetels. Ook wanneer je D66 ook tot het links-progressieve blok rekent, is er uitgezonderd 1998 toen de partijen samen 75 zetels haalden, altijd sprake geweest van een rechtse meerderheid.

Nou zijn de begrippen ‘links’ en ‘rechts’ in de loop van de tijd wat sleets geworden. Tot de jaren ’80 werden deze begrippen vooral economisch ingekaderd, daarna werden culturele factoren belangrijker. Hierbij werd ‘rechts’ dat in de jaren ’60 en ’70 nog pro immigratie was, etnocentrischer en nationalistischer dan ‘links’.

Wat betreft onderwerpen als integratie, discriminatie en immigratie valt de ChristenUnie ook vaak tot het linkerblok te rekenen. Samen met de ChristenUnie en D66 had dit linkerblok na de Tweede Kamerverkiezingen in 2012 een kleine meerderheid van 76 zetels. Dit betekende bijvoorbeeld dat er in de Tweede Kamer de afgelopen vier jaar een meerderheid voor een verruiming van het kinderpardon was. Die meerderheid is na 15 maart verdwenen en vergeven aan een rechts blok van 81 zetels, bestaande uit VVD (33 zetels), PVV (20 zetels), CDA (19 zetels), 50PLUS (4 zetels), SGP (3 zetels) en Forum voor Democratie (2 zetels).

Dit betekent dat ‘links’ alleen via onderhandelingen in de formatie met ‘rechts’ iets kan binnenhalen. En die onderhandelingspositie is zwak: CDA en VVD hebben samen 52 zetels. De combinatie D66, GroenLinks heeft 33 zetels, de combinatie D66, ChristenUnie heeft 24 zetels.

Wat hebben de onderhandelende partijen, inclusief ChristenUnie, op hun verlanglijstje staan? De ‘rechtse partijen’ hebben vooral wensen om immigratie te beperken en de wensen om bijvoorbeeld discriminatie tegen te gaan, komen vooral van ‘links’. Een overzicht.

VLUCHTELINGEN, IMMIGRATIE

Opvang in de regio

Het CDA vindt dat het huidige vluchtelingenverdrag moet worden aangepast, om meer opvang in de regio en tijdelijke opvang elders mogelijk te maken. Het CDA pleit verder voor het creëren van meer safe havens in de regio en hulp aan landen als Libanon.
De VVD wil het geld dat nu aan opvang in Europa wordt uitgegeven, efficiënter in de regio wordt besteed. De VVD pleit voor adequate opvang in de regio, zodat asielaanvragen in Europa overbodig worden voor mensen van buiten Europa. Met deze laatste aanvragen wil de VVD stoppen. Alleen in extreme situaties kunnen vluchtelingen van buiten Europa worden uitgenodigd zich in Europa te vestigen. De VVD vindt verder dat de landen in de regio vluchtelingen de mogelijkheid moeten bieden een (tijdelijk) bestaan in hun land op te bouwen. De liberalen willen medewerking aan dit beleid stimuleren door het te koppelen aan ontwikkelingshulp, handelsovereenkomsten, verdragen en visaverstrekking.
D66 wil de opvang in de regio via het budget voor noodhulp flink verhogen.
D66 wil structurele partnerschappen aangaan met de regeringen in de regio.
GroenLinks pleit ervoor dat Nederland samen met het bedrijfsleven investeert in de economie van de opvanglanden in de regio en het scheppen van banen voor vluchtelingen én burgers aldaar.
De ChristenUnie kiest voor investeren in de opvangkampen van UNHCR en in Nederlandse ontwikkelingsorganisaties.

In Nederland: de asielprocedure

D66 vindt dat er, indien nodig, extra capaciteit moet komen om maandenlange wachttijden te voorkomen.
GroenLinks wil dat tegelijk met de asielaanvraag het verzoek tot gezinshereniging mag worden ingediend. Daar wordt dan een beslissing over genomen direct nadat de beslissing over de asielaanvraag is genomen. D66 pleit voor extra capaciteit voor gezinshereniging wanneer er te weinig capaciteit is om de achtdaagse procedure te waarborgen.
De VVD wil dat asielzoekers zo snel mogelijk uitsluitsel krijgen. Zolang er nog asiel kan worden aangevraagd in Europa, moet het stapelen van asielaanvragen stoppen door ervoor te zorgen dat herhaalde aanvragen verkort worden afgedaan en het beroep niet in Nederland mag worden afgewacht. Hoger beroep bij herhaalde aanvragen wil de VVD afschaffen. De VVD wil dat het onmogelijk wordt om de Nederlandse regels op het gebied van gezinshereniging te omzeilen door verblijf in een andere EU-lidstaat.

Kennismigranten en huwelijksmigranten

De VVD wil dat Nederland aantrekkelijker wordt voor hoogopgeleide mensen die met unieke talenten en goede innovatieve ideeën bijdragen aan onze welvaart. De liberalen stellen daarom een kennismigrantenregeling voor op basis van een puntensysteem. Hoe groter de mogelijke bijdrage aan de Nederlandse economie, hoe groter de kans om hier als kenniswerker aan de slag te kunnen.
D66 stelt een Europees migratiebeleid voor dat zich, naast het vluchtelingenbeleid, richt op het aantrekken en selecteren van economische migranten met vaardigheden die aansluiten bij de vraag op onze arbeidsmarkt.
D66 en de ChristenUnie pleiten voor een blue cardsysteem. D66 wil dat het eenvoudiger wordt in andere EU-landen te kunnen werken voor eenzelfde werkgever, wanneer een werkvergunning voor één EU-land is verkregen. De ChristenUnie wil dat het Blue Card-systeem wordt uitgebreid door lidstaten prioriteiten voor hun arbeidsmarkt te laten aangeven naast de al bestaande mogelijkheden voor kennismigranten.
De VVD wil in EU-verband regelen dat de eisen aan huwelijksmigranten worden aangescherpt en dat het niet voldoen aan de eisen leidt tot afwijzing of intrekking van de verblijfsvergunning.

Asielzoekerscentra

De ChristenUnie en D66 willen dat vooral kinderen tijdens de asielprocedure zo min mogelijk hoeven te verhuizen. Wat betreft de ChristenUnie zouden kinderen niet meer moeten verhuizen nadat ze met school begonnen zijn. D66, CDA en GroenLinks pleiten voor een kleinschaligere opvang.

Wat betreft D66 komt er een permanente opvangreserve (ook in rustigere tijden).
GroenLinks vindt dat de grootte van asielzoekerscentra beter moet passen bij de omvang van het dorp of de stad
Het CDA vindt dat er rekening moet worden gehouden met het draagvlak en de spankracht in de regio. Het CDA en D66 willen een regierol voor gemeenten.
De ChristenUnie wil meer ruimte voor vrijwilligersinitiatieven en integratie-gerelateerde activiteiten in de opvangcentra van het COA.

Kwetsbare groepen in asielzoekerscentra

Verschillende partijen vragen de aandacht voor de bescherming van kwetsbare groepen (als vrouwen, LHBT’ers en christenen) in de asielopvang tegen discriminatie, pesterijen en bedreiging.

GroenLinks wil kwetsbare groepen bij acute dreiging tijdelijk in aparte opvang worden geplaatst en de daders effectief aanpakken.
De VVD wil juist de daders apart zetten en niet de slachtoffers. De daders moeten wat betreft de VVD in een streng, sober regime worden geplaatst en er moet, waar mogelijk, versneld aan hun vertrek wordt gewerkt.
De ChristenUnie stelt voor dat bij een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden, de verblijfsvergunning wordt ingetrokken.

Kinderpardon

De VVD wil de kinderpardonregeling afschaffen. De VVD is tegen een regeling waardoor gezinnen de hoop houden dat zij een vergunning kunnen krijgen, als zij maar lang genoeg met kinderen een illegaal bestaan leiden in Nederland.
D66, de ChristenUnie en GroenLinks willen een verruiming van het Kinderpardon, zodat gewortelde kinderen die al langer in Nederland verblijven alsnog een vergunning kunnen krijgen.
GroenLinks wil verder dat kinderrechten, zoals vastgelegd in het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK), in de Vreemdelingenwet vastgelegd. GroenLinks wil gewortelde kinderen niet uitzetten en een verblijfsvergunning geven.
Verder wil GroenLinks dat er meer geld komt voor de scholing van vluchtelingenkinderen en dat jongeren zonder verblijfsstatus stage kunnen lopen.
De VVD vindt dat voorkomen moet worden dat alleenstaande minderjarige vreemdelingen het slachtoffer worden van slechte keuzes van hun ouders of van mensensmokkelaars. Daarom wil de VVD dat kinderen zo snel mogelijk worden herenigd met hun familie in het land van herkomst, of worden ondergebracht in een opvangvoorziening in het land van herkomst.

Gedwongen terugkeer naar land van herkomst/ uitgeprocedeerde asielzoekers, bed-bad-brood

Wat betreft de VVD moeten uitgeprocedeerde asielzoekers het land verlaten. Ook gemeenten moeten hieraan gehoor geven, door gemeentelijke opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers en illegalen te beëindigen. Gemeenten die uitgeprocedeerde asielzoekers en illegalen toch opvang bieden en daarmee deze mensen valse hoop geven, moeten hiervoor een boete
De VVD wil illegaal verblijf - en het faciliteren daarvan - strafbaar
Het CDA wil steun geven aan herkomstlanden die na het herstel van de vrede meewerken aan de terugkeer van hun landgenoten; landen die niet meewerken krijgen geen ontwikkelingshulp en komen niet in aanmerking voor handelsverdragen of andere vormen van samenwerking.
De ChristenUnie en D66 willen samenwerken met andere Europese landen om verplichte terugkeer naar meer landen van herkomst mogelijk te maken. De ChristenUnie wil verder, met in achtneming mensenrechtenverdragen, bilaterale samenwerkingsafspraken afspraken opnemen over de bereidheid om uitgeprocedeerde vreemdelingen terug te nemen.
D66 en de ChristenUnie vinden dat tegemoet gekomen moet worden aan de wensen van gemeenten voor een (kleinschalige) 'bed-bad-broodregeling' en dat voorkomen moet worden dat vluchtelingen over straat moeten zwerven.
D66 vindt het belangrijk om uitgeprocedeerde asielzoekers naast bed, bad en brood ook begeleiding geboden wordt, zodat hen een toekomstperspectief wordt geboden voor terugkeer naar het land van herkomst en hen een kans wordt geboden om een menswaardig bestaan te leiden.
GroenLinks vindt dat wie niet teruggestuurd kan worden, een tijdelijke verblijfsvergunning moet krijgen. Als terugkeer na drie jaar nog steeds onmogelijk is, wordt deze omgezet in een permanente verblijfsstatus.
De ChristenUnie wil een verblijfsvergunning na een jaar verstrekken wanneer iemand aantoonbaar heeft gewerkt aan vertrek naar land van herkomst en “buiten schuld” toch niet kan terugkeren.

Inburgering en integratie

D66, ChristenUnie en GroenLinks willen dat asielzoekers vanaf hun eerste dag na aankomst in Nederland taalles krijgen en kans hebben op (vrijwilligers)werk.
D66 verwacht dat vluchtelingen zich inspannen om die kennis op te doen. Om dat ondersteunen ziet meer in kwalitatief goede cursussen, dan in een onzinnige toets als het huidige inburgeringsexamen.
Inburgeringsonderwijs hoort volgens D66 thuis bij het ministerie van OCW. D66 wil de kwaliteit van inburgeringscursussen waarborgen. Daarbij staat het onderwijskundig proces centraal als voorwaarde voor erkenning en financiering. De wijze van examineren wordt op onderwijskundige gronden heroverwogen.
D66 stelt voor dat voor nieuwkomers, onder wie asielzoekers, vanaf het moment van aankomst voor tweejarige internationale schakelklassen beschikbaar moeten zijn. Voor nieuwkomers die ouder zijn dan zestien moeten passende trajecten beschikbaar komen en een betere en snellere diplomaerkenning, met desnoods bijscholingstrajecten op maat.
GroenLinks stelt voor dat de Rijksoverheid gemeenten meer vrijheid geeft bij de inrichting van integratieactiviteiten, dat gemeenten voorzieningen inrichten waar uitgeprocedeerde asielzoekers opvang, inkomen en begeleiding ontvangen en dat er trajecten komen die statushouders in staat stellen minimaal een startkwalificatie te kunnen behalen. Wat betreft GroenLinks worden Inburgeringscursussen gegeven door reguliere onderwijsinstellingen.
Het CDA is voor extra taalonderwijs via de publieke omroep en interne en wil dat er opgetreden wordt tegen malafide en slechte inburgeringsinstituten.
GroenLinks en ChristenUnie pleiten daarnaast voor bijzondere aandacht voor de vrijheden, de grondwettelijke rechten en plichten die we in ons land kennen.
Als je onze vrijheden omarmt, dan hoor je er volgens de VVD gewoon bij.
De ChristenUnie wil van nieuwkomers vragen, door middel van een loyaliteitsverklaring, de rechtsstaat en de waarden van godsdienstvrijheid, gelijkwaardigheid en de rechten van minderheden en vrouwen te onderschrijven. Ook pleit de ChristenUnie voor burgerschapsvorming.
De ChristenUnie stelt verder voor dat gemeenten samen met het Rijk programma’s ontwikkelen om voor alle statushouders werkstages en vrijwilligerswerk aan te bieden. Ondernemende statushouders krijgen hulp bij het opzetten van bedrijfjes. Vrijwilligerswerk is verplicht en passend vrijwilligerswerk zolang statushouders geen werk hebben.

Kosten inburgering en inburgeringsplicht

GroenLinks wil dat de kosten voor de inburgering worden bekostigd door de Rijksoverheid
Wat betreft de ChristenUnie innen gemeenten de zorgtoeslag, huurtoeslag en bijstand gedurende de eerste twee jaar en de nieuwkomer ontvangt dan voorzieningen en begeleiding in natura met leefgeld. Alle volwassen mannen en vrouwen moeten deelnemen aan dit systeem.
De VVD wil dat nieuwkomers zelf hun inburgering betalen. Ze kunnen hierbij een beroep doen op een sociaal leenstelsel. Wie geen inspanning levert om onze taal te leren, krijgt geen bijstandsuitkering. Nieuwkomers die verwijtbaar niet voldoen aan hun inburgeringsplicht, moeten volgens de VVD de consequenties moeten ondervinden, zoals het verliezen van de verblijfsvergunning, geen Nederlander kunnen worden of geen uitkering meer kunnen krijgen.
Nieuwkomers die weigeren deel te nemen, moeten wat betreft D66 en het CDA uiteindelijk ook het land uitgezet kunnen worden.

Nederlanderschap, dubbele nationaliteit en nationale feestdagen

De VVD wil de termijn voor naturalisatie verlengen naar tien jaar.
D66 wil de naturalisatietermijn juist weer terugbrengen naar vijf jaar.
GroenLinks wil dat in Nederland gevestigde EU-burgers en migranten met een permanente verblijfsvergunning na vijf jaar mogen stemmen voor de Provinciale Staten en voor de Tweede Kamer.
De VVD vindt verder dat een (te groot) beroep op een uitkering een reden moet kunnen zijn om het verzoek tot naturalisatie af te wijzen. Ook moet het openbare-orde-criterium worden aanscherpt, ook voor minderjarigen die ernstige misdrijven hebben gepleegd.
Het CDA wil gemeenten de mogelijkheid bieden om in bijzondere omstandigheden iemand versneld in aanmerking te laten komen voor het Nederlanderschap. Dat kan bijvoorbeeld als iemand een grote of bijzondere bijdrage levert aan de samenleving.
D66 vindt daarentegen dat niemand zijn oorspronkelijke nationaliteit hoeft op te geven. Dat geldt voor Nederlanders die langere tijd in het buitenland verblijven en voor mensen die naar Nederland komen.
GroenLinks wil dat 5 mei en Keti Koti (1 juli) nationale feestdagen worden waarop iedereen ieder jaar vrij is en we de vrijheid met elkaar vieren.

Diversiteit, discriminatie, etnisch profileren

Diversiteitsbeleid

D66, GroenLinks, ChristenUnie en de VVD pleiten voor meer diversiteit bij onder andere de overheid en overheidsinstellingen.

GroenLinks vindt dat de overheid een actief voorkeursbeleid moet gaan voeren bij de invulling van vacatures voor een goede afspiegeling van de samenleving, met name in publieke topfuncties. De etnische diversiteit van het personeel van de (Rijks)overheid wordt vergroot. Alle overheidsinstanties formuleren tijdgebonden streefwaarden voor betere weerspiegeling van etnische diversiteit in personeelsbestanden, ook voor de hoogste leidinggevende functies.
D66 wil dat de overheid een actief diversiteitsbeleid gaat voeren, rapporteert over de samenstelling van haar personeelsbestand en afspraken maakt met vakbonden en werkgevers met duidelijke doelen en zelfverplichting. D66 wil investeren in kennisopbouw over en verbreiding van effectief diversiteitmanagement. Ook wil D66 dat in het onderwijs meer aandacht komt voor diversiteit en gelijkwaardigheid. Daarnaast vindt D66 dat organisaties als politie, defensie en publieke omroep en de PABO’s in hun toelatingsbeleid meer nadruk moeten leggen op diversiteit.
GroenLinks wil dat deelnemers aan overheidsaanbestedingen die in hun personeelsbeleid aantoonbaar aan diversiteitsbeleid doen, positief waarderen in het proces van gunnen van opdrachten.
De VVD vindt diversiteit in het eigen belang van organisaties omdat ze dan beter presteren, maar vindt dat je diversiteit niet kunt afdwingen via wetten. De VVD is tegen wettelijk verplichte quota voor bijvoorbeeld het aantal vrouwen, allochtonen of arbeidsgehandicapten dat organisaties in dienst moeten nemen.

Discriminatie, etnisch profileren, koloniaal verleden en Zwarte Piet

De VVD wil discriminatie vooral bestrijden door betere handhaving en door in te zetten op voorlichting en onderwijs. Andere partijen doen voorstellen om de wetgeving te veranderen, de registratie van discriminatie te vergemakkelijken of politie en Openbaar Ministerie meer armslag te geven. Ook worden er specifieke voorstellen gedaan om discriminatie op de arbeidsmarkt tegen te gaan. Gronden van discriminatie Sommige partijen vragen de aandacht voor specifieke vormen van discriminatie.

GroenLinks en D66 willen een wettelijk verbod op (trans)genderdiscriminatie in de Algemene wet gelijke behandeling opnemen. GroenLinks wil ook discriminatie van mensen met een intersekseconditie expliciet verbieden.
GroenLinks stelt voor dat in artikel 1 van de Grondwet over gelijke behandeling expliciet wordt gemaakt dat ook discriminatie op grond van homo- en heteroseksuele gerichtheid, genderidentiteit, leeftijd en handicap niet is toegestaan. De ChristenUnie wil dat artikel 1 van de grondwet wordt uitgebreid met handicap of geaardheid.
GroenLinks wil een hogere strafmaat voor discriminerend geweld, bedreigingen en intimidatie en stelt voor dat alle politieregio’s geweld tegen homo’s, lesbiennes, biseksuelen, transgender en intersekse personen gaan registreren.
GroenLinks wil dat nationale aanpak van discriminatie en racisme wordt versterkt. Aan antidiscriminatievoorzieningen wordt meer bekendheid gegeven, de drempel voor melden van discriminatie wordt verlaagd.

Discriminatie op de arbeidsmarkt

GroenLinks wil dat de arbeidsinspectie meer middelen en mogelijkheden krijgt om discriminatie op de arbeidsmarkt aan te
GroenLinks wil verder dat bedrijven die veroordeeld zijn voor discriminatie tijdelijk worden uitgesloten van overheidsaanbestedingen.
GroenLinks pleit voor de inzet van mystery-sollicitanten, zodat gecontroleerd kan worden op discriminatie bij werving.
D66 vindt dat discriminatie uiteindelijk wordt opgelost op de werkvloer en in de dagelijkse omgang tussen werkgevers en werknemers en werknemers onderling. Maar de overheid kan investeren in goed onderwijs, in onderwijs met tweede en derde kansen en in een gedegen studiekeuze en goede sollicitatievaardigheden bij de betrokkenen. Ook kan de overheid als werkgever het goede voorbeeld geven door een actief diversiteits- en antidiscriminatiebeleid.
D66 is voor experimenten om te komen tot neutrale sollicitatie- en promotieprocedures. De ChristenUnie wil anoniem solliciteren mogelijk maken en GroenLinks stelt voor dat de overheid bij de eigen vacatures het voortouw neemt bij het gebruik van anoniem solliciteren.

Etnisch profileren

D66, GroenLinks en de ChristenUnie willen etnisch profileren tegengaan, onder andere door meer te doen aan diversiteitsbeleid bij de politie.
GroenLinks denken aan het beter scholen van agenten om etnisch profileren te bestrijden.
GroenLinks en D66 willen etnisch profileren tegengaan door de politie op stopformulieren te laten registreren wat de reden is waarom iemand staande wordt gehouden.
GroenLinks wil dat klachtenprocedures bij de politie transparanter worden en de klachtencommissies diverser en onafhankelijker worden.

Koloniaal verleden/ slavernijverleden

D66, GroenLinks en de ChristenUnie vinden dat er meer aandacht voor het koloniaal verleden en/of slavernijverleden van Nederland moet komen.

De ChristenUnie wil meer aandacht voor het slavernijverleden van Nederland, D66 vraagt meer aandacht voor de gezamenlijke geschiedenis, inclusief bijvoorbeeld de zwarte bladzijdes van kolonialisme en slavernij
GroenLinks wil dat het Sinterklaasfeest een inclusief feest voor iedereen wordt. Naar racisme verwijzende elementen passen hier niet bij. De overheid faciliteert het gesprek met en in scholen, intochtcomités, bedrijven, verenigingen, de publieke omroep en andere actoren over aanpassing van de figuur Zwarte Piet.
GroenLinks pleit voor formele excuses voor ons slavernijverleden en koloniale verleden.
GroenLinks wil dat alle oorlogsgetroffenen uit voormalig Nederlands-Indië erkenning, rechtsherstel en compensatie krijgen.
GroenLinks pleit voor een nationaal museum, waar ruime aandacht is voor het slavernijverleden, koloniale verleden en de geschiedenis van migratie in Nederland.

Gezichtsbedekkende kleding, financiering religieuze instellingen, radicalisering, terrorisme

Veiligheid en geloofsvrijheid

De ChristenUnie is tegen gezichtsbedekkende kleding in overheidsinstellingen, het onderwijs en het openbaar vervoer.
De VVD pleit voor een algeheel verbod op gezichtsbedekkende kleding in het openbaar. Hierbij worden de boerka en de bivakmuts expliciet genoemd.

VVD, CDA en ChristenUnie willen dat er geen podium wordt geboden aan haatpredikers.

De ChristenUnie en het CDA stellen voor dat dergelijke sprekers geen visum of vergunning krijgen om te spreken.
De VVD stelt een zwarte lijst van haatpredikers voor en het CDA wil het verheerlijken van geweld strafbaar stellen en moskeeën sluiten die activiteiten organiseren of toelaten die in strijd zijn met onze rechtsorde.

Ook maken verschillende partijen zich zorgen over buitenlandse beïnvloeding en financiering van religieuze instellingen.

D66 pleit voor verplichte transparantie van religieuze instellingen over hun financieringsbronnen.
De VVD wil dubieuze buitenlandse financieringsstromen naar religieuze instellingen in Nederland aanpakken. Datzelfde geldt voor dergelijke stromen naar andere organisaties die haaks staan op de fundamentele vrijheden in Nederland.
Het CDA wil de financiering van moskeeën en islamitische organisaties door buitenlandse overheden verbieden en de ChristenUnie wil geen financiering van geloofsgemeenschappen, politieke en culturele instellingen door onvrije landen, zoals Iran en Saoedi-Arabië̈.

De VVD en D66 laten zich in hun verkiezingsprogramma’s uit over de samenwerking met radicale religieuze (salafistische) organisaties.

Religieuze genootschappen die de democratie ondermijnen, moeten van de VVD verboden kunnen worden. De partij wil daarom een einde maken aan de wettelijke uitzonderingspositie van religieuze genootschappen, waardoor zij nu nog niet verboden kunnen worden.
D66 pleit voor het in gesprek blijven met mensen die zich aansluiten bij extreme organisaties. Dat kan volgens D66 niet wanneer die organisaties verboden worden. D66 trekt een grens wanneer individuen uit die organisaties haatzaaien of geweld gebruiken. Ook is er geen ruimte voor het aanwakkeren van antisemitisme of homohaat.

Radicalisering en terrorisme

Bijna alle partijen besteden in hun verkiezingsprogramma’s aandacht aan het voorkomen van radicalisering en terrorisme.

VVD, ziet de wijkagent een belangrijke actor bij het tijdig herkennen van radicalisering.
D66, GroenLinks en ChristenUnie zien voor vroegsignalering een belangrijke rol weggelegd voor school, leerplichtambtenaar, familie, politie, jongerenwerk, gebedshuizen, enzovoort. De ChristenUnie pleit ook voor het winnen van vertrouwen van ouders en de omgeving van geradicaliseerde jongeren.

Verschillende partijen stellen maatregelen voor om activiteiten die verband (kunnen) houden met het voorbereiden of goedpraten van terrorisme strafbaar te kunnen stellen.

De VVD wil dat het uitreizen naar het buitenland, met als doel het plegen van of het bijdragen aan een terroristisch misdrijf, strafbaar wordt. Ook moeten van de VVD uitkeringen, paspoorten en verblijfsvergunningen van jihadgangers kunnen worden afgepakt.
Wie zich aansluit bij een terroristische organisatie, verliest wat betreft de VVD het recht om Nederlander te zijn, of iemand nu strafrechtelijk veroordeeld is of niet. Om het Nederlanderschap in te kunnen trekken van terroristen met alleen de Nederlandse nationaliteit wil de VVD in internationale verdragen rondom staatloosheid een uitzonderingsclausule krijgen voor terroristen die zich met geweld tegen de vrijheid, de samenleving en de staat keren.

Terugkerende jihadstrijders

Het CDA wil dat terugkerende jihadstrijders preventief in hechtenis worden genomen om eerst onderzoek te kunnen doen naar hun verblijf in het oorlogsgebied en het risico dat ze vormen voor onze samenleving.
ChristenUnie wil het voorarrest van teruggekeerde jihadgangers verruimen, maar is tegen administratieve detentie.
Om strijders die terugkeren meteen op te kunnen sluiten, wil de VVD het vrijwillig verblijf op terroristisch grondgebied, uitgezonderd journalisten of hulpverleners, strafbaar
De ChristenUnie pleit voor investeren in deradicaliseringstrajecten en een gespecialiseerd re-integratietraject voor ex-gedetineerden met een jihadistische achtergrond.

Verschillende partijen doen tot slot een aantal voorstellen over de inzet van leger, marechaussee en inlichtingen- en veiligheidsdiensten.

De VVD wil antiterreureenheden uitbreiden. D66 vindt dat de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) terug gaat naar BZK, om de politieke verantwoordelijkheid voor het bepalen van het dreigingsbeeld en het nemen van (wettelijke) maatregelen te scheiden.
GroenLinks wil dat bij de bestrijding van terrorisme de nadruk komt te liggen op het verzamelen van inlichtingen uit menselijke bronnen en gerichte digitale surveillance in plaats van massasurveillance. De veiligheidsdiensten publiceren jaarlijks het aantal taps dat zij hebben geplaatst.
Het CDA pleit voor meer bevoegdheden voor de AIVD, bijvoorbeeld bij het onderscheppen en ontsleutelen van communicatie.
ChristenUnie wil een stabiel budget voor de veiligheids- en inlichtingendiensten voor periodes van 3-5 jaar met voldoende capaciteit bij de veiligheidsdiensten en de IND om vermeende terroristen op te sporen en in de gaten te houden.

Ewoud Butter is politicoloog en hoofdredacteur van Republiek Allochtonië. Meer van Ewoud op zijn blog, op deze site of volg hem op twitter. Dit overzicht is gebaseerd op een overzicht dat Ewoud eerder maakte voor het Kennisplatform Integratie en Samenleving.

Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.

Republiek Allochtonië wordt grotendeels op vrijwillige basis onderhouden. Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door een bijdrage over te maken op rekeningnummer NL12INGB0006026026 ten name van de stichting Allochtonenweblog te Amsterdam. Met een donatie van 5 euro zijn we al blij. Meer mag ook!

Meer over achtergrond, cda, christenen, d66, dvd, formatie, groenlinks, immigratie, integratie, links, rechts, verkiezingen.

Waardeert u ons werk en wilt u doneren?

lees meer

Uitgelicht