Chinezen in Nederland
In achtergronden door Ewoud Butter op 23-06-2011 | 15:30
Er zijn in heel Nederland maar zes gemeenten waar geen Chinezen wonen. Meer dan andere etnische minderheden zijn de Chinese Nederlanders ook in kleinere gemeenten vertegenwoordigd, vaak omdat ze daar ooit een Chinees(-Indisch) restaurant vestigden.
Hoewel de Chinezen al ruim 100 jaar in Nederland wonen, vormen ze een relatief onzichtbare groep. Ze zorgen voor weinig overlast en lossen problemen liefst in eigen kring op. Illustratief in dit verband is misschien wel dat het percentage Chinezen met een uitkering aanmerkelijk lager is dan het aantal autochtonen dat een uitkering ontvangt. Ook de Chinese organisaties doen liever geen beroep op anderen: ze wilden lange tijd niet gerekend worden tot de doelgroepen van het minderhedenbeleid. Ze wilden geen subsidie, maar hun problemen zelf oplossen.
Over de positie van de Chinezen in Nederland verschenen eerder studies, onder andere van sinoloog Frank Pieke en van het Amsterdams Centrum Buitenlanders (tegenwoordig ACB Kenniscentrum). Multicultureel instituut Forum presenteerde dinsdag in het Amsterdamse Seapalace een nieuwe studie van onderzoekster Suzanne Wolf e.a.
Het oude beeld dat alle Chinezen ondernemers zijn wordt in deze studie genuanceerd. Het aantal ondernemers is alleen hoog bij Chinezen van de eerste generatie (17 procent). Onder de tweede (7 procent) is dat relatief laag. Wel klopt een ander vaak gehoord vooroordeel nog steeds: de helft van de Chinezen met een baan werkt in de handel en horeca (Chinese restaurants). Verder zijn zij goed vertegenwoordigd in het bank- en verzekeringswezen, zakelijke dienstverlening en uitzendbureaus. Vanwege de strengere controles lijkt de illegale arbeid zich te verplaatsen naar kapperszaken en massagesalons.
Uit het rapport van Forum blijkt verder dat Chinezen tot de vijf snelst groeiende migrantengroepen in Nederland behoren. Jaarlijks stijgt hun aantal met ruim 2000 personen. Het aantal legale Chinezen bedraagt momenteel bijna 56.000 - en dat is dan exclusief de 18.000 Chinezen uit Hong Kong. Daarnaast zijn er naar schatting nog een kleine 40.000 Chinezen afkomstig uit andere landen, waaronder Suriname, Indonesie, Vietnam en Taiwan.
De eerste Chinezen werden ruim een eeuw geleden naar Nederland gehaald om een staking van havenarbeiders te breken. Na de recessie in de jaren '20-'30 bleef een klein deel van hen in Nederland als pindaverkoper. Na de Tweede Wereldoorlog en de onafhankelijkheid van Indonesie kwam een nieuwe immigratiegolf van Chinezen naar Nederland en werden overal in het land Chinees-Indische restaurants geopend. Tegenwoordig komt ongeveer de helft van de Chinese migranten naar Nederland om hier te studeren.
Chinese kinderen van Chinese doen het erg goed in het Nederlandse onderwijs. Bijna driekwart zit in het derde jaar van de middelbare school op havo of vwo. Bij autochtonen is dat bijna de helft.
Tot grote onvrede van enkele vertegenwoordigers van Chinese organisaties bij de presentatie van het rapport, wordt in het rapport van Forum ook aandacht besteed aan criminaliteit. Hoewel de Chinezen erg laag scoren in de geregistreerde criminaliteit, zijn zij volgens het onderzoek toch nog steeds betrokken bij zware criminaliteit als drugshandel, mensensmokkel (slangenkoppen) en afpersing, onder andere in gokhuizen (tijgerjagers). Chinezen zouden een lage bereidheid hebben om aangifte te doen.
Het rapport van Forum vormt ondanks een aantal fouten en slordigheden een aardige update van en aanvulling op de eerdere rapporten van Frank Pieke (De positie van de Chinezen in Nederlanden, 1988) en ACB (Karakters in het Laagland, 1994). Het rapport geeft actuele cijfers op het gebied van migratie en arbeidsmarktontwikkelingen. Ook de informatie over minderheidsgroepen als Oeigoeren en Tibetanen is bijzonder lezenswaardig.
In vergelijking met bijvoorbeeld de studie van het ACB ontbreekt in het rapport van Forum opvallend genoeg aandacht voor onderwerpen als Chinese gezondheidszorg, Chinese scholen en de rol van de Chinese media in Nederland en het land van herkomst.
Het rapport van Forum gaat de mist in bij de beschrijving van de discussie die vanaf de jaren 80 binnen de Chinese gemeenschap wordt gevoerd over de opname in het minderheden- / integratiebeleid. Voor een juiste historische schets van deze discussies kunnen historisch geinteresseerde lezers beter de rapporten van Pieke en ACB ter hand nemen.
Links:
Bestelinformatie Chinezen in Nederland van Forum (Suzanne Wolf)
Karakters in het Laagland (bestellen), artikel (hier)
Factsheet Chinezen in Nederland 2011 (ACB Kenniscentrum)
Op Republiek Allochtonië zullen de komende tijd meerdere artikelen over Chinezen in Nederland verschijnen.
Kijk voor meer artikelen over chinezen hier
Bezoek ook de informatieve website 100jaarchinezen.nl en de geledraak.nl
Meer over 100jaarchinezen, acb, acb kenniscentrum, chinezen, chinezen in nederland, ewoud butter, forum, onderzoek.
