Boze burgers, rancune en (multicultureel) onbehagen
In achtergronden door Ewoud Butter op 27-03-2011 | 09:09
Tekst: Ewoud Butter
De laatste jaren wordt steeds vaker gesproken over multicultureel onbehagen. De burger is boos. In hoeverre is dat nieuws? Is de burger niet altijd al boos geweest? Wordt de boze burger van nu meer gedreven door rancune dan in het verleden? Gaat het om lager opgeleiden versus hoger opgeleiden? In hoeverre is het onbehagen verbonden met de komst van een multiculturele samenleving?
Sinds de moord op Fortuyn wordt er gesproken over de Boze Burger. De populariteit van de PVV geeft ook steeds weer voeding aan de vraag: waarom wordt er op deze partij gekozen?
Deze week verscheen er een rapport van het SCP. Niet het eerste over dit onderwerp. Inmiddels zijn er de afgelopen jaren honderden artikelen en een aantal interessante onderzoeksrapporten over het ongenoegen gepubliceerd.
Zo verscheen in 2009 het kwalitatieve onderzoek van de stichting Voorbeeld en Cadre naar het multiculturele onbehagen van Amsterdammers. Bijzonder aan dit onderzoek, onder leiding van Eva Klooster, was ondermeer dat er niet alleen gefocused werd op het onbehagen onder autochtonen, maar dat ook onderzoek werd gedaan onder allochtonen (hier pdf van het rapport). Vorig jaar publiceerde Forum Een vreemde in eigen land dat door onderzoekers van het Verwey-Jonker Instituut is uitgevoerd. Onder aan dit artikel vindt u links naar enkele artikelen.
En deze maand verscheen dus bij het Sociaal Cultureel Planbureau Stemming Onbestemd, Tweede verdiepingsstudie Continu Onderzoek Burgerperspectieven, van Paul Dekker en Josje den Ridder. Zij concluderen in dit rapport onder andere:
- het maatschappelijk en politiek onbehagen blijft, maar is minder dan in 2002- 2004
- Onbehagen concentreert zich bij lageropgeleiden, Telegraaflezers, Limburgers en PVV-stemmers
- Gevoelens van machteloosheid gaan over het heden, tegelijkertijd is er nostalgie naar het verleden
- en: de stemming in de Nederlandse publieke opinie is onbestemd: zowel tevreden als boos.
Het onbehagen richt zich volgens de onderzoekers op drie zaken:
- zorgen over de manier waarop we samenleven: de verharding, de ik-cultuur en het gebrek aan wederzijds respect;
- zorgen over maatschappelijke problemen, met name rond onveiligheid, de multiculturele samenleving en de Europese integratie. Bij veel burgers bestaat het gevoel dat zij als “gewone hardwerkende Nederlanders” de rekening betalen voor wanbeleid op deze terreinen;
- zorgen over de politiek: de politiek pakt de maatschappelijke problemen niet aan, het politieke bedrijf functioneert niet goed, politici luisteren niet en houden zich alleen bezig met hun eigenbelang.
De stemming in Nederland is volgens de onderzoekers onbestemd: er heerst enerzijds grote tevredenheid over het eigen leven en de directe omgeving, maar anderzijds is er bezorgdheid over de samenleving en de politiek. Naast boosheid is er sprake van veel betrokkenheid (politieke interesse, actiebereidheid, vrijwilligerswerk). In Nederland gaat het steeds slechter, maar nog altijd goed in vergelijking met het buitenland. Ook constateren de onderzoekers dat in de focusgroepen mensen na het eerste snelle oordeel, in gesprek met elkaar tot meer genuanceerde opvattingen komen. Populaire verklaringen waarom het fout gaat – „de opvoeding deugt niet‟, „het ligt aan de allochtonen‟, „mensen zijn steeds minder hulpbereid‟ – worden dan al snel gerelativeerd. Dan ziet men dat andere mensen ook hun best doen en dat er ook veel goed gaat.
Dat is een interessante nuancering.
De onderzoekers van het SCP trekken er in een artikel dat ook op dit weblog is verschenen de conclusie aan dat ze van het onderzoek hebben geleerd terughoudend te rapporteren over wat in korte reacties zoal wordt aangewezen als oorzaken. "Zo niet, dan kan dat leiden tot versteviging van de sjablonen, waar de publieke opinie uiteindelijk alleen maar last van heeft in de zin dat ze de problemen groter en minder corrigeerbaar maakt en zo gevoelens van collectieve machteloosheid versterkt. De clichés zijn een sociale werkelijkheid en hebben consequenties in de sociale werkelijkheid."
Belangrijk is natuurlijk hoe er met deze maatschappelijke spanningen kan worden omgegaan. Daarover kunt u meer hier lezen.
Ewoud Butter is onderzoeker en hoofdredacteur van Republiek Allochtoniê
Links:
De stemming in het land is helemaal niet zo negatief
Tegenwoordig kun je beter als paard dan als immigrant Nederland binnenkomen Het pluriforme ongenoegen
Wie stemmen er PVV
Waarom zou ik nog belasting betalen wanneer ik niet welkom ben?
De boze burger en het multiculturele onbehagen
Amsterdam dreigt zijn tolerante ziel te verliezen
Mobiliseren en ridiculiseren van onbehagen
Progressief politicus waarschuwt voor ontstaan parallelle samenleving in Brussel
Angstige Nederlanders en getergde moslims kunnen voedingsbodem voor strijd zijn
Zuilens Dagboek
of andere artikelen met de tag multicultureel onbehagen, in de categorie multicultureel onbehagen of in de categorie multicultureel onbehagen in het archief van het allochtonenweblog.
In het programma ZOZ van de VPRO en MTNL sprak Anil Ramdas met Paul Dekker van het SCP, mediadeskundige Henri Beunders, en filosoof Sjaak Koenis over het rapport van het SCP. Hieronder de uitzending,
Meer over anil ramda, eva klooster, ewoud butter, henri beunders, multicultureel onbehagen, onbehagen, onderzoek, paul dekker, pvv, scp, stichting voorbeeld, zoz.
