Amsterdamse aanpak moslimdiscriminatie lijkt weinig ambitieus en vernieuwend
In achtergronden door Roemer van Oordt op 22-12-2024 | 15:25
De aanpak van moslimdiscriminatie in Amsterdam vraagt om meer dan goedbedoelde dialogen, Iftar-bezoeken en losse acties; alleen een structurele en volhardende aanpak kan echte verandering brengen.
Naar het ‘Plan van aanpak moslimdiscriminatie’, dat afgelopen donderdag dan toch eindelijk in de postvakken van de Amsterdamse raadsleden belandde, werd door veel betrokkenen reikhalzend uitgekeken. Kort refererend aan het globale en nationale anti-islamdiscours, meldt verantwoordelijk wethouder Touria Meliani dat het 5 voor 12 is. Ze wil in algemene zin op het discriminatie- en inclusiedossier meer agenderend gaan besturen en pleit voor het aanstellen van een stedelijke coördinator antidiscriminatie en –racisme. Waar het specifiek over moslimdiscriminatie gaat, biedt het plan - op wat missertjes na - een heldere omschrijving van dit hardnekkige maatschappelijke probleem, maar geeft het te oppervlakkig aan waar het voor moslims in de Amsterdamse praktijk aan schort en misgaat. In de praktische uitwerking komt het plan vooral met al bestaande en uitgevoerde projecten en acties om er echt iets tegen te doen.
Vernieuwing in concrete acties?
Deelname van de wethouder aan Iftars, ambtswoninggesprekken met de burgemeester en co, dialogen in de stadsdelen, netwerkbijeenkomsten met maatschappelijke partners en experts en moskeeën laten aansluiten bij monumentendagen maken een fors onderdeel uit van de concrete acties. Allesbehalve vernieuwend, zou ik zeggen. Net als de al jaren bekende Actieweek tegen Discriminatie en Racisme en de al lopende ‘Kom op Amsterdam!’- campagne.
Laatstgenoemde acties zouden volgens het plan nu meer specifieke aandacht moeten besteden aan moslimdiscriminatie. Dat zal door organisaties als het Collectief tegen Islamofobie en Discriminatie (CTID), S.P.E.A.K., het Comité 21 maart en IZI-Solutions - die in het stuk overigens alleen als de ‘Alliantie’ worden benoemd - bevreemdend overkomen. Zij organiseren al jarenlang meerdere evenementen, workshops, en debatten in onder andere Pakhuis de Zwijger, die specifiek gericht zijn op moslimdiscriminatie en antimoslimracisme/islamofobie in deze actieweek. En ook in de ‘Kom op Amsterdam!’- campagne waar Discriminatie.nl regio Amsterdam (voorheen het MDRA) een belangrijke rol in heeft, is al ruimte en aandacht voor moslimdiscriminatie en moslimhaat.
Positief zijn de voorstellen voor de Pop- up tentoonstelling en de stadswandeling, beiden uitbesteed aan het Moslim Archief, die inzoomen op de geschiedenis van moslims en de islam in Amsterdam. Ook al is dit zeker geen nieuw idee, de achterliggende gedachte om de diversiteit van de islam te belichten en op uiteenlopende manieren onbekende verhalen die kunnen verbinden zichtbaar, leesbaar en hoorbaar te maken, spreekt tot de verbeelding.
Wel ambitieus maar afhankelijk van de insteek
De twee voorstellen waar echt meer ambitie uitspreekt maar die tegelijkertijd kwetsbaar ogen, zijn de aanstelling van een stedelijke coördinator antidiscriminatie en –racisme en het agenderend wethouderschap Diversiteit. Los van het feit dat dit geen specifieke op moslimdiscriminatie voorstellen zijn, hangt veel af van de invulling die er aan gegeven zal worden. Hier gaat het immers niet om wat leuke projectjes en acties, maar om het structureel bestrijden van institutioneel antimoslimracisme. Dat betreft zowel het gemeentelijk apparaat zelf, als de harde sectoren waaronder het onderwijs, de arbeidsmarkt, de zorg en de woningmarkt. In het alleen in de inleiding in één zin genoemde onderzoek naar moslimdiscriminatie in Amsterdam uit 2021, wordt hier in de aanbevelingen uitvoerig op gehamerd.
De vraag is of de wethouder in die agenderende rol richting de interne organisatie en de andere portefeuillehouders echt meer voor elkaar krijgt dan in de afgelopen jaren.
Ze schrijft:
Als gemeente gaan we niet meer alleen van ons laten horen wanneer er iets misgaat. We investeren ook buiten actualiteiten om in de relatie met Amsterdamse moslims. We gaan een consistente lange termijn relatie aan met de islamitische inwoners van Amsterdam.
Dat vraagt hoe dan ook om doorlopende prioritering van da aanpak van moslimdiscriminatie en moslimhaat en om een volhardende waakhondfunctie voor haar ambtenaren. Dus veel meer proactief handelen en langetermijnbeleid en -relaties ontwikkelen om het bedrijven van ingewikkelde en frustrerende incidentenpolitiek te voorkomen. Belangrijk daarbij iom zelf te erkennen dat er fouten zijn en worden gemaakt, daar verantwoordelijkheid voor te nemen en er ook daadwerkelijk wat aan en te gaan doen.
Het lijkt er op dat Meliani dat deels onderkent, door in te zetten op de installatie van een ‘Amsterdamse Rabin Baldewsingh’. Daar spreekt een zekere ambitie uit. Zaak is wel dat hij of zij een zo onafhankelijk mogelijk mandaat krijgt en net als de nationale coördinator het schoppen tegen heilige huisjes en de gevestigde orde niet schuwt.
Ze doet ook een beroep op samenwerking van en met alles en iedereen:
We willen benadrukken dat dit plan een levend document is, een dynamisch geheel dat zich ontwikkelt in samenwerking met de stad. We moedigen inwoners, organisaties, beleidsmakers en experts aan om actief bij te blijven dragen met ideeën en feedback. Alleen samen kunnen we de bewustwording vergroten en wezenlijke stappen zetten richting een inclusieve stad.
Een beroep doen op je burgers vraagt om vertrouwen. Vertrouwen dat van een fors deel van de islamitische gemeenschappen, hun instituties en organisaties en van andere actief betrokkenen aan de hand van talloze dossiers de afgelopen jaren flink is beschadigd. Om dat te herstellen zal de gemeente in de praktijk met meer moeten komen dan goedbedoelde dialoogsessies, Iftar-bezoeken en ambtswoninggesprekken. Institutionele vormen van moslimdiscriminatie en moslimhaat vragen om een snoeiharde lange-termijnaanpak. Het is - zeker met de Haagse wind - namelijk eerder 5 over dan 5 voor 12.
Roemer van Oordt is onderzoeker, trainer, projectleider en adviseur. Hij deed in 2021 onderzoek naar moslimdiscriminatie in Amsterdam en is co-auteur van de Vierde Monitor Moslimdiscriminaitie
Beeld: Pixabay
Lees meer over moslimdiscriminatie op dit blog
Vond u dit artikel waardevol?
Als u dit artikel waardeert, dan kunt u dat laten blijken met een (kleine) donatie. Daarmee blijft het mogelijk dit werk onafhankelijk te blijven doen.
Je kunt met iDeal doneren via deze link: https://bunq.me/republiekallochtonie
