Advies Raad van State: geen verbod op ritueel slachten
In achtergronden door Roemer van Oordt op 16-05-2019 | 12:22
De Afdeling advisering van de Raad van State heeft een negatief advies uitgebracht over het initiatiefwetsvoorstel van het Tweede Kamerlid Thieme voor een wijziging van de Wet dieren. Dat voorstel behelst invoering van een algehele plicht tot bedwelming van dieren voorafgaand aan de slacht en schrapt de uitzondering die nu op deze plicht geldt voor onbedwelmd ritueel slachten volgens joods of islamitisch gebruik. De Raad van State onderschrijft het maatschappelijke belang van (wettelijke) bescherming van dierenwelzijn, maar is van oordeel dat de voorgestelde maatregel een te vergaande beperking van de vrijheid van godsdienst met zich brengt. Ondanks dit advies gaat de Partij voor de Dieren het wetsvoorstel donderdag indienen bij de Tweede Kamer.
"De vrijheid van godsdienst houdt op waar het lijden van anderen - mens en dier - begint”, aldus fractievoorzitter Marianne Thieme. Het is niet de eerste keer dat de partij een poging doet om ritueel slachten te verbieden. In 2012 liep het spaak in de Eerste Kamer omdat het voorstel de vrijheid van godsdienst volgens een meerderheid van de sentoren te veel zou beperken. Het nieuwe wetsvoorstel kent een overgangstermijn van vijf jaar. In die periode kunnen slachterijen zich aanpassen aan de nieuwe situatie, aldus de Partij voor de Dieren.
Vrijheid van godsdienst
Onbedwelmd ritueel slachten van dieren, zo stelt de zegt de Raad van State in haar advies, valt onder de grondwettelijk en verdragsrechtelijk beschermde vrijheid van godsdienst. Het wetsvoorstel beperkt dat grondrecht. Het effect van het wetsvoorstel is dat ritueel slachten niet meer mogelijk is voor die mensen van wie de religie eist dat dieren niet bedwelmd worden voor de slacht.
Het recht op de vrijheid van godsdienst mag volgens internationale verdragen alleen worden beperkt als aan de volgende voorwaarden is voldaan: de beperking moet zijn vastgelegd in een wettelijke regel die toegankelijk en voorzienbaar is, de beperking moet noodzakelijk zijn in een democratische samenleving én de beperking moet een legitiem doel dienen. Volgens de Afdeling advisering is niet aan de voorwaarde van noodzakelijkheid voldaan. Het verbod voorziet daarom niet in een zodanig dringende behoefte dat dit een beperking op het recht op de vrijheid van godsdienst kan rechtvaardigen.
Dierenwelzijn
Daarbij speelt een belangrijke rol dat sinds 1 januari 2018 een wijziging van het Besluit houders van dieren van kracht is. Het doel van deze regels is een hogere bescherming van dierenwelzijn bij de rituele (onverdoofde) slacht. Deze nieuwe regels respecteren zowel de vrijheid van godsdienst en de bescherming van minderheden, als het belang van dierenwelzijn. De regels worden bovendien ondersteund door de betrokken islamitische en joodse organisaties; een uitvloeisel van het in juli 2017 bij Economische Zaken door het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK), het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) en de Vereniging van Slachterijen en Vleesverwerkende Bedrijven (VSV) onderkende aangescherpte convenant met de staatssecretaris. De sjechieta en halal-slacht zonder verdoving vooraf bleef in Nederland daardoor onder onderling overeengekomen, strenge voorwaarden mogelijk.
Discussie in Nederland
In Nederland wordt op dit dossier al lang een felle strijd gevoerd tussen voor- en tegenstanders. In 2008 diende Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren haar eerste wetsvoorstel in dat moest leiden tot een algeheel verbod op onbedwelmd (ritueel) slachten. Dit voorstel werd in 2011 door een grote meerderheid van de Tweede Kamer in Nederland aangenomen. Het voorgenomen verbod leidde tot een stormvloed aan protesten. Joodse en islamitische organisaties en personen voeren een stevige lobby omdat volgens hun religie alleen het zonder verdoving slachten van een dier koosjer of halal is. Veel Nederlandse joden en moslims zagen het voorgenomen verbod dan ook als een wezenlijke inperking van hun godsdienstvrijheid en kregen daarbij vooral steun van de christelijke partijen.
Er volgden vele bijeenkomsten, debatten en ingezonden stukken, waarin wetenschappelijke studies elkaar doorlopend tegenspraken en waarbij joodse en islamitische organisaties vaak gezamenlijk optrokken. Door de kracht - óók van de argumentatie - van deze lobby werd het wetsvoorstel op 19 juni 2012 door de Eerste Kamer verworpen. Alleen de Partij voor de Dieren, PVV, 50Plus en OSF stemden voor; GroenLinks stemde verdeeld. Sindsdien is het polderen.
Polderen met een convenant
Het convenant dat in juli 2017 werd ondertekend is daarvan het voorlopige eindresultaat. Een eerder convenant (uit 2012) was onder druk komen te staan door
Negatieve rapporten van Bureau Risicobeoordeling en Onderzoeksprogrammering (BuRO) van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) uit 2015 en 2016 over de uitvoeringspraktijk. Reden genoeg voor de Partij voor de Dieren aanleiding om het in hun ogen boterzachte convenant ter discussie te stellen en te werken aan een nieuw wetsvoorstel voor een definitief verbod. Onderzoek naar de praktijk in een aantal slachthuizen leerde dat betere en intensieve inspectie terecht werden opgenomen in de nieuwe overeenkomst.
Uitgangspunt van het convenant uit 2017 is nog steeds dat dieren die binnen 40 seconden na de halsnede niet bewusteloos zijn, alsnog worden verdoofd. Nieuw was dat het bewustzijn op basis van een dreigreflex en een pijnprikkel (cornea- en geïnduceerde ooglidreflex) wordt vastgesteld door een religieus opgeleide voorsnijder. Uit onderzoek blijkt echter dat vrijwel alle schapen en geiten onder deze voorwaarden binnen 40 seconden het bewustzijn hebben verloren. Bij runderen gaat het om 80 tot 85%.
Voor de overgrote meerderheid van de moslimgemeenschap is dat een acceptabel compromis. Voor consumptie door de joodse gemeenschap zal het vlees van dieren die alsnog verdoofd worden afgekeurd als koosjer product. De religieuze regels rondom de sjechieta-slacht zijn nauwer en strenger omschreven dan die voor het halal-slachten bij (de meeste) moslims. Over het eerdere wetsvoorstel van de Partij voor de Dieren schreef de kritische blogger Maarten Jan Hijmans:
“Ik ben haast nooit onder de indruk van al het lawaai van Joodse kant, van christelijke partijen en het CIDI over toenemend antisemitisme in Nederland…. Maar dit is van een andere orde. Hier wordt een methode die al 400 jaar in Nederland is gepraktiseerd, als onderdeel van de zogenoemde Nederlandse tolerantie, een methode die voor een - het zij toegegeven kleine - groep enorme consequenties heeft, in een klap buiten de wet geplaatst. Dat gebeurt op instigatie van een klein partijtje dat - in plaats van werkelijk dierenleed als de bio-industrie aan te pakken - hier een kans ziet om te scoren. En het gebeurt op aanvechtbare wetenschappelijke gronden en zonder acht te slaan op de grondwet.”
Wordt vervolgd!
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? We kunnen uw steun goed gebruiken. U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email
Meer over halal, koosjer, partij voor de dieren, ritueel slachten, thiemme.
