Zelfbeschikking is a cool thing!
In opinie door Dino Suhonic op 17-03-2014 | 14:44
„Als je homo bent, waarom moet je dan nog gelovig zijn?” De onaangename stilte daarna was mijn antwoord. Ik was stil, niet omdat ik de vraag niet kon beantwoorden, maar omdat ik me afvroeg waar die vraag vandaan kwam. Een masker van de gelovige afdoen, om vervolgens een nieuw masker van een geëmancipeerde homo op te zetten, was voor mij geen optie."
Op 14 maart organiseerde Vluchtelingenorganisaties Nederland (VON) in samenwerking met stichting Kezban 'De Avond van Zelfbeschikking'. Op die avond onder meer een column van Dino Suhonic, voorzitter van stichting Maruf.
Tekst: Dino Suhonic
Zelfbeschikking is a cool thing!
Zelfbeschikking is het sine qua non van de mensenrechten. De mogelijkheid om zelf te bepalen wat je doelen zijn en de vrijheid om keuzes te maken zijn onmisbaar geworden in het mensenbestaan. Zelfbeschikking behoort tot de bij uitstek moderne filosofische concepten en staat in schril contrast met pre-moderne filosofische en theologische gedachten.
De voorstanders van zelfbeschikking botsten daarom vaak met de religieuze dogma’s en ethische waarden. Vanaf het begin van de twintigste eeuw kan zelfbeschikking niet meer losgekoppeld worden van de politiek en het idee van zelfbeschikking vult ook vandaag nog de programma’s van de politieke partijen in Amsterdam. Maar, is zelfbeschikking een eenduidig ideologisch en politiek concept? De complexiteit van het begrip leidt tot paradoxen en kan een middel worden om anderen onze wil op te leggen.
Welke zelfbeschikking?
Ik moet onmiddellijk denken aan de opmerkelijke vraag die een prominente politica aan mij stelde: „Als je homo bent, waarom moet je dan nog gelovig zijn?” De onaangename stilte daarna was mijn antwoord. Ik was stil, niet omdat ik de vraag niet kon beantwoorden, maar omdat ik me afvroeg waar die vraag vandaan kwam. Een masker van de gelovige afdoen, om vervolgens een nieuw masker van een geëmancipeerde homo op te zetten, was voor mij geen optie.
Klinkt het gek als ik zeg dat ik als homo niet graag met een regenboogvlag op de boot van de Gay Pride wil zwaaien, ook al is het reuze gezellig en ik een keer met de boten parade meegedaan heb? Klinkt het vreemd dat ik mijn geloof niet wil loslaten en zo aan de wereld te laten zien dat ik bevrijd ben van allerlei dogma’s? Of laat ik zo zien dat de gemeenschap waarin ik opgegroeid ben, mij nog steeds onder bedwang heeft en ik geen mogelijkheid tot zelfbeschikking heb? Dwingen we op deze manier homoseksuele moslims een bepaald idee van zelfbeschikking op?
We hebben blijkbaar afgesproken dat de boten parade de ultieme test is van de verdraagzaamheid van homo’s binnen de migrantengemeenschap in Nederland. Dat impliceert dat etnische homoseksuelen een deelname van hun boot tijdens Gay Pride zonder opmerkingen en bedreigingen moeten kunnen organiseren. Gesteld dat er geen bedreigingen vanuit de Turkse gemeenschap waren gekomen rondom de deelname van de Turkse boot in 2012. Zouden we dan kunnen beweren dat de Turkse gemeenschap tolerant is tegenover homo’s? Ik hoop van harte dat er geen incident plaatsvindt rondom de Marokkaanse boot die dit jaar mee gaat varen. Prachtig initiatief! Als er niks gebeurt, kunnen we dan met trots zeggen dat de Marokkaanse Nederlanders eindelijk geïntegreerd zijn?
Paradoxen
Zelfbeschikking is voor migranten die ook homoseksueel zijn in Nederland dubbel zo zwaar: je moet in staat zijn om te gaan met de eeuwenoude dogma’s vanuit je cultuur, religie en etniciteit; en je moet in staat zijn om niet in antidogmatisme te vervallen. Want het antidogmatisme wordt zelf ook een dogma.
Karl Popper had het over drie paradoxen: die van de vrijheid, van de democratie en van de tolerantie. Grenzeloze vrijheid heft zichzelf op. En als de meerderheid een ondemocratische partij kiest, dan is de democratie voorbij. Tolerantie kan niet tolerant staan tegenover de intoleranten. Er is bijvoorbeeld niks mis met de kritiek op mensen met sterke religieuze overtuigingen. Maar moeten we ze wegzetten als primitievelingen die een gevaar voor deze maatschappij vormen? Evenals filosoof Ton Vink, vind ik het niet wenselijk dat er weigerambtenaren zijn, maar je kunt wel tolerant tegenover hen zijn. Ze hoeven niet ontslagen te worden. Ik begrijp hun standpunten niet, maar zie geen probleem als homo’s en lesbienne’s bij een andere ambtenaar trouwen. Ontslag is in feite een vorm van intolerantie.
Migranten gemeenschappen functioneren op grond van sterke onderlinge verbondenheid en heteronormatieve waarden. Die sociale samenhang wordt door de intolerante houding van de inheemse bevolking steeds hechter. Vandaar dat wij gefascineerd zijn door allochtone schrijvers die hun ontwortelingsproces op papier zetten, die met trots schrijven hoe ze religie als iets primitiefs verlaten hebben. En laten we duidelijk zijn: Dat mag iedereen doen en dat is fantastisch als het kan! Maar dat als een trofee van emancipatie en zelfbeschikking beschouwen is, naar mijn mening kortzichtig.
Zo worden de maatstaven voor de nieuwe generaties gecreëerd: als je, bijvoorbeeld niet uit de kast komt, dan besta je als homo niet. Je blijft ‚closeted’ thuis op de bank met je moeder en vader, met baklava en koffie op tafel terwijl je naar Muhtesem Yuzyil, de bekende soapserie, kijkt. Maar als je het aan de hele wereld vertelt, uit de kast komt en flower-power gekte aangaat, word je in Nederland op alle mogelijke manieren geroemd. En als je later niet in staat bent om het leven na de schijnwerpers op te pakken is dat meer een ander soort probleem: Het burgerlijk bestaan, zonder werk en voldoende inkomen is nou eenmaal zwaar, het is tenslotte crisis in Nederland!
Pressiemiddel
Ook op het internationale niveau leidt het idee van zelfbeschikking tot paradoxen en wordt het gebruikt om anderen de wil op te leggen. Zo zien we dat homorechten en vrouwenrechten een pressiemiddel worden in het mondiale schaakspel. Vroeger waren de Britten degenen die de onderdrukte vrouwen in India moesten redden en daarmee het koloniale imperialisme goedpraatten en recenter moesten de Iraakse en Afghaanse onderdrukte moslima’s door de duizenden Amerikaanse militairen gered worden.
Terwijl het Westen het proces van democratisering in ontwikkelingslanden stimuleert, en daar is helemaal niks mis mee, realiseren de westerse allianties niet of ze willen het niet realiseren dat ondanks de Franse revolutie vrouwen in Frankrijk pas in 1944 mochten stemmen. En dat geldt voor heel het Westen. Maar dat is de primitievelingen uit de ‚zandbank-landen’ niet gegund. Ze moeten begrijpen dat hun vrouwen ook halfnaakt en met de borsten bloot ‚selfies' mogen maken en zo zichzelf een feministe noemen.
Want de seksuele vrijheid is het startpunt van elke emancipatie. Pas dan kunnen die vrouwen zeggen dat ze zelfbeschikkingsrecht hebben. De strijd van, bijvoorbeeld islamitische feministen wordt volledig genegeerd, ondanks dat ze hun leven riskeren met hun herinterpretaties van de heilige teksten. Want, die feministen kunnen nooit echte feministen zijn als ze nog religieus zijn - seculier fundamentalisme viert hoogtij. Vrouwen- en homo-emancipatie is nou eenmaal weggelegd voor mensen en landen die alleen in seculiere (lees: antireligieuze) normen en waarden geloven.
Selectieve blik
Als het gaat om de Russische en Oegandese homo’s zijn we met z’n allen klaar om de „zware delegatie” tegen te houden om naar Sotsji te gaan en stoppen we gelijk de ontwikkelingshulp voor Oegandezen. Alsof Sven Kramer en arme Oegandezen iets te maken hebben met de homo’s in het land en enige invloed kunnen uitoefenen op een homo-vriendelijk beleid van die landen. Dit soort acties zijn mijns inziens troost voor onze onmacht. Nu de Olympische Spelen afgelopen zijn en Putin de Krim binnenvalt, noemt niemand de homo’s meer. Bovendien is het belangrijk op te merken hoe onze prioriteiten liggen. Ondanks hun benadeelde positie, zijn de Russische en Oegandese homo’s voor ons toch belangrijker dan de homo’s uit Iran, Saoedi Arabië, Yemen of Mali waar ze al jaren met het mes aan de keel leven.
Uitdagingen
Zelfbeschikking is een complex concept en ik heb ook niet de antwoorden. Zelfbeschikking is een must in elke samenleving en we moeten het stimuleren. Maar het mag geen middel worden om andere onze wil of ons idee van vrijheid op te leggen. Dan kan het leiden tot intolerantie van andere culturen en denkwijzen. Het moet juist mensen bij elkaar brengen, zonder ze te dwingen om steeds uit te leggen waarom ze anders zijn.
Dino Suhonic is voorzitter van Stichting Maruf, een organisatie die zich inzet voor een betere positie van moslim LHBT's in Nederland en in de hele wereld. Dino doceert in het voortgezet onderwijs en is redactielid van Nieuwemoskee.nl.
Meer over (moslim)homoseksualiteit op dit blog: hier en over lhbt's: hier
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.
Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door ons te steunen
Meer over dino suhonic, feminisme, lhbt's, nieuwemoskee, seksuele vrijheid, stichting kezban, stichting maruf, vluchtelingen, von, zelfbeschikking.
