Wat staat er in de verkiezingsprogramma's over het tegengaan van radicalisering?

In achtergronden door Ewoud Butter op 10-03-2017 | 11:46

Door Ewoud Butter

In aanloop naar de verkiezingen kijken we naar de aandacht die politieke partijen in hun verkiezingsprogramma's besteden aan onderwerpen die gerelateerd zijn aan diversiteit, inclusiviteit, integratie en immigratie. Hierbij wordt gekeken naar de 13 partijen die volgens de peilingen aan het begin van deze reeks een kans maakten op een zetel in de Tweede Kamer. Daarnaast kijken we, op verzoek van diverse lezers, naar het programma van Artikel1.

Hier deel 7: wat staat er in de verkiezingsprogramma's over het tegengaan van radicalisering en terrorisme?

In vergelijking met de vorige verkiezingen is er meer aandacht voor het tegengaan van radicalisering en terrorisme. Dat is niet vreemd gezien de oorlog in Syrië, het vertrek van 280 Nederlanders naar Syrië en de aanslagen in onder andere Parijs, Kopenhagen en Brussel.

Wat willen de partijen doen tegen radicalisering en terrorisme?

Bijna alle partijen besteden in hun verkiezingsprogramma’s aandacht aan het voorkomen van radicalisering en terrorisme. Erg concreet wordt het meestal niet. Veel maatregelen hebben bovendien een hoog symbolisch gehalte. Misschien niet vreemd omdat we eigenlijk nog steeds niet goed weten wat efectief is tegen radicalisering.
Grofweg kun je stellen dat 'links' vooral inzet op preventie en 'rechts' meer aandacht besteed aan repressieve maatregelen.

Preventie

VVD, PvdD, SGP en SP zien de wijkagent een belangrijke actor bij het tijdig herkennen van radicalisering. Onder andere daarom willen deze partijen meer investeren in (meer) wijkagenten.
PvdA, D66, GroenLinks en ChristenUnie zien voor vroegsignalering een belangrijke rol weggelegd voor school, leerplichtambtenaar, familie, politie, jongerenwerk, gebedshuizen, enzovoort. De ChristenUnie pleit ook voor het winnen van vertrouwen van ouders en de omgeving van geradicaliseerde jongeren.
GroenLinks vindt dat racisme en discriminatie onder ander moeten worden bestreden omdat ze de democratische rechtsstaat ondermijnen en uitsluiting, extremisme en radicalisering in de hand werken.

Strafbaarstelling

Verschillende partijen stellen maatregelen voor om activiteiten die verband (kunnen) houden met het voorbereiden of goedpraten van terrorisme strafbaar te kunnen stellen.

Het CDA wil het verheerlijken van geweld strafbaar stellen; de SGP wil dat degenen die (terroristisch) geweld goedpraten en/of verheerlijken (dat kan bijvoorbeeld óók door het dragen van vlaggen van Isis of Hamas) daarvoor veroordeeld moeten kunnen worden.
50PLUS wil preventief strafrechtelijk optreden tegen personen die terroristische aanslagen voorbereiden en in wetgeving verankeren.
De VVD en de SGP willen dat het uitreizen naar het buitenland, met als doel het plegen van of het bijdragen aan een terroristisch misdrijf, strafbaar wordt.

Nationaliteit

Ook moeten van de VVD uitkeringen, paspoorten en verblijfsvergunningen van jihadgangers kunnen worden afgepakt.
De SGP stelt voor dat Nederlanders met een dubbele nationaliteit die naar IS-gebied reizen en/of deelnemen aan een terroristische organisatie, hun Nederlandse nationaliteit per definitie verliezen.
Omdat staatloosheid niet mogelijk is, moet de Nederlandse nationaliteit bij mensen met een Nederlandse nationaliteit van de SGP zoveel mogelijk worden ‘uitgekleed’. In ieder geval verliest zo iemand het kiesrecht, het recht om ambtenaar te zijn en alle rechten op welke uitkering dan ook.
Wie zich aansluit bij een terroristische organisatie, verliest wat betreft de VVD het recht om Nederlander te zijn, of iemand nu strafrechtelijk veroordeeld is of niet. Om het Nederlanderschap in te kunnen trekken van terroristen met alleen de Nederlandse nationaliteit wil de VVD in internationale verdragen rondom staatloosheid een uitzonderingsclausule krijgen voor terroristen die zich met geweld tegen de vrijheid, de samenleving en de staat keren.

Terugkerende jihadstrijders

VNL en de PVV willen dat jihadisten/ Syriëgangers niet terug mogen keren in ons land.
Het CDA en de SGP willen dat terugkerende jihadstrijders preventief in hechtenis worden genomen om eerst onderzoek te kunnen doen naar hun verblijf in het oorlogsgebied en het risico dat ze vormen voor onze samenleving.
ChristenUnie wil het voorarrest van teruggekeerde jihadgangers verruimen, maar is tegen administratieve detentie.
Om strijders die terugkeren meteen op te kunnen sluiten, wil de VVD het vrijwillig verblijf op terroristisch grondgebied, uitgezonderd journalisten of hulpverleners, strafbaar stellen.
De SP wil dat terugkeerders die zich hebben ingelaten met oorlog en geweld, na een rechterlijke toets verplicht worden opgenomen in een deradicaliseringstraject. Er komen ook verplichte deradicaliseringsprogramma’s voor geradicaliseerde jongeren.
De ChristenUnie pleit voor investeren in deradicaliseringstrajecten en een gespecialiseerd re-integratietraject voor ex-gedetineerden met een jihadistische achtergrond.

Leger, marechausse en inlichtingen en veiligheidsdiensten

Verschillende partijen doen tot slot een aantal voorstellen over de inzet van leger, marechaussee en inlichtingen- en veiligheidsdiensten.

VNL wil niet alleen de politie maar ook het leger en de marechaussee inzetten tegen terreurdreiging.
De VVD wil antiterreureenheden uitbreiden. D66 vindt dat de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) terug gaat naar BZK, om de politieke verantwoordelijkheid voor het bepalen van het dreigingsbeeld en het nemen van (wettelijke) maatregelen te scheiden.
De PvdA wil dat inlichtingendiensten extra investeringen mogen doen in meer capaciteit en nieuwe technologie.
De SP wil dat geheime diensten in Europa en onder meer de VS beter gaan samenwerken in de gezamenlijke strijd tegen terrorisme. Regeringen maken afspraken over het delen van informatie over potentiële terroristen. Landen die misbruik maken van deze samenwerking, door economische of politieke spionage, moeten daar altijd in het openbaar op worden aangesproken.
GroenLinks wil dat bij de bestrijding van terrorisme de nadruk komt te liggen op het verzamelen van inlichtingen uit menselijke bronnen en gerichte digitale surveillance in plaats van massasurveillance. De veiligheidsdiensten publiceren jaarlijks het aantal taps dat zij hebben geplaatst.
Artikel1 wil dat terrorisme en andere anti-democratische activiteiten kwalitatief en met goed gefinancierd speurwerk bestreden worden, niet met ‘sleepnetten’ die grote groepen burgers verdacht maken.
Het CDA en de SGP pleiten meer bevoegdheden voor de AIVD, bijvoorbeeld bij het onderscheppen en ontsleutelen van communicatie.
ChristenUnie wil een stabiel budget voor de veiligheids- en inlichtingendiensten voor periodes van 3-5 jaar met voldoende capaciteit bij de veiligheidsdiensten en de IND om vermeende terroristen op te sporen en in de gaten te houden.
50PLUS stelt voor dat Nederland het budget voor internationale terrorismebestrijding, inlichtingendiensten en de aanpak van jihadisten de komende vier jaar opvoert met 500 miljoen euro. Ook wil 50PLUS Defensie kunnen inzetten bij een terroristische dreiging.
DENK en Artikel1 stellen een Actieplan Integrale Aanpak Extreemrechts Geweld voor, omdat de dreiging van extreemrechts door diensten wordt onderschat.

Haatpredikers, buitenlandse beïnvloeding en financiering van moskeeen en (salafistische) organisaties

Tot slot stellen enkele partijen maatregelen voor die betrekkng hebben op haatpredikers, buitenlandse beïnvloeding en financiering van moskeeen en salafistische organisaties.

Deze maatregelen zijn eerder behandeld in De verkiezingsprogramma's en de vrijheid van godsdienst

Tot slot

Dit overzicht is nadrukkelijk geen recensie en ook geen stemwijzer met de standpunten van de partijen over bepaalde stellingen. Het overzicht bevat een inventarisatie van de onderwerpen die de partijen zelf als probleem in hun verkiezingsprogramma agenderen en de oplossingen die ze daarbij in gedachten hebben.

De partijen die niet in niet overzicht zijn genoemd, besteden er in hun programma's geen aandacht aan. Dit betekent niet dat ze over deze onderwerpen geen mening hebben. Ze vonden het in ieder geval niet belangrijk genoeg om er in hun programma aandacht aan te besteden.

Bevat dit overzicht fouten? Mail ze naar info@republiekallochtonie.nl

Meer artikelen over radicalisering?

Lees bijvoorbeeld 'extremistische weetjes' of één van de vele artikelen over radicalisering.