Veel kritiek op onderzoek van Forum en Motivaction naar moslimjongeren
In achtergronden op 12-11-2014 | 12:12
Gisteren publiceerden Motivaction en FORUM, instituut voor multiculturele vraagstukken het rapport Nederlandse moslimjongeren en de Arabische Herfst. Hieruit bleek onder andere dat jonge Turkse Nederlanders positief denken over IS en de deelname van Nederlandse moslims aan de gewapende strijd in Syrië en Irak.
Minister Asscher toonde zich verontrust over de resultaten. Op sociale media werden door Turkse jongeren vraagtekens gezet bij de kwaliteit van het onderzoek. Ook is er een petitie gestart. Hieronder de belangrijkste resultaten uit het onderzoek en enkele reacties.
Om een beeld te krijgen van de betrokkenheid van Nederlandse moslimjongeren bij de Arabische lente en de gewelddadige conflicten die daarop volgden, liet FORUM in 2011 en 2014 door marktonderzoeksbureau Motivaction een enquête uitvoeren onder Marokkaanse en Turkse Nederlanders van 18 tot 35 jaar. Forum schrijft: ‘’Door middel van quota lijsten werden de respondenten representatief geworven naar leeftijd, opleiding, geslacht en etniciteit. Op het gebied van geografische ligging is ervoor gekozen om de respondenten uit de agglomeraties waar de meeste Turkse en/of Marokkaanse Nederlanders wonen te enquêteren. Dit zijn Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Eindhoven en Twente.’’
Het onderzoek in 2014 is uitgevoerd onder 300 Turkse en 404 Marokkaanse Nederlanders van 18 tot en met 34 jaar oud. Bijzonder opvallend is dat FORUM stelt dat het door ‘’analfabetisme en digibetisme’’ onder die groep niet mogelijk is om een online representatieve steekproef te realiseren. Daarom is voor het ondervragen van de Nederlandse moslims net in 2011 gebruik gemaakt van een combinatie van online en face-to-face-veldwerk (mixed-mode-veldwerkmethode).
Pro-democratie en tegen het kalifaat
Beide groepen hebben pro-democratische opvattingen (turkse jongeren 93%, Marokkaanse jongeren 53%) en vinden dat democratie essentieel is voor de vooruitgang van een land. Ook beoordelen ze bijna allemaal het uitroepen van het ‘kalifaat’ door IS als negatief (74% van de Turkse jongeren en 61% van de Marokkaanse jongeren). Van de Marokkaanse Nederlanders vindt 11 procent een kalifaat wel beter dan een democratie voor de Arabische landen. Onder Turkse Nederlanders is dit percentage 3 procent.
Verder komen uit het onderzoek enkele grote verschillen tussen Turks-Nederlandse en Marokkaanse-Nederlandse jongeren naar voren.
Jihadistische strijdgroepen
Van de Turkse Nederlanders vindt een grote meerderheid (87%) het goed dat jihadistische strijdgroepen zorgen voor verandering in de Arabische regio, en vindt 80% het geweld van deze strijdgroepen tegen niet- of andersgelovigen niet verkeerd. 87% van de Turks-Nederlandse jongeren vindt het goed dat er onder Nederlandse moslims steun is voor IS, en 90% ziet Syrië-gangers als helden. Van de Marokkaanse Nederlanders vindt 58% het niet goed dat er onder Nederlandse moslims steun is voor groepen als IS. 61% spreekt afkeuring uit over het geweld van deze strijdgroepen tegen niet- of andersgelovigen, en 18% vindt dat Syrië-gangers helden zijn.
Turkse Nederlanders vinden het niet terecht dat Nederlanders die naar Syrië vertrekken om mee te vechten in Nederland gestraft worden. Zij vinden in ruime meerderheid dat deze personen geen bedreiging vormen voor de veiligheid in Nederland (80 procent) en vinden dat terugkerende Syriëgangers bij terugkomst in Nederland geholpen moeten worden door de Nederlandse samenleving (77 procent).'
Israel - Hamas
Van de ondervraagde Turkse en Marokkaanse Nederlanders geeft 84 procent aan de militaire acties van Israël te zien als een negatieve gebeurtenis. Slechts 6 procent oordeelt daar positief over.
Turks-Nederlandse jongeren zijn positiever over de gewapende strijd van Hamas tegen Israël (89%), en een ruime meerderheid houdt alle joden verantwoordelijk voor het geweld van de staat Israël (58%). Turks-Nederlandse jongeren zijn dan ook pessimistisch over de mogelijkheid tot vriendschap tussen moslims en joden in Nederland (83%). Bij de Marokkaanse Nederlanders liggen die percentages lager: respectievelijk 49%, 19% en 17%.
Invloed Turkse overheid
De opvallende opvattingen van Turks-Nederlandse jongeren kunnen volgens Forum mogelijk verklaard worden door hun Turkse referentiekader: zij volgen het nieuws over de regio vooral via Turkse televisie (86%) en zijn uitgesproken positief over het beleid van (en banden met) de huidige Turkse regering, die een eigen visie op de conflicten in de Gazastrook, Syrië en Irak heeft. In augustus, ten tijde van het onderzoek, had de Turkse regering nog geen stelling tegen IS genomen.
Dat de invloed van de Turkse regering groot is, zou kunnen worden opgemaakt uit het resultaat dat een Noord-Koreaanse percentage van 93% de winst van de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan bij de recente presidentsverkiezingen als een positieve gebeurtenis beschouwd. In lijn daarmee worden de protesten in Turkije tegen het beleid van de Turkse regering door 92 procent van de Turkse Nederlanders als negatief ervaren.
Mediagebruik
Marokkaanse Nederlanders volgen de gebeurtenissen in het algemeen vaker via Nederlandse media dan via Marokkaanse of Arabische media, terwijl Turkse Nederlanders meer gebruik maken van Turkse mediakanalen, constateert FORUM. ‘’Onder Turks-Nederlandse jongeren is de Nederlandse televisie niet het meest gebruikte informatiemiddel; het neemt onder hen een derde plaats in (72 procent). Het volgen van de gebeurtenissen in de Arabische wereld gebeurt door Turkse Nederlanders anno 2014 vooral via vrienden, familie en/of kennissen in Nederland (87 procent) en de Turkse televisie (86 procent)’’, aldus FORUM. ‘’Onder Marokkaans-Nederlandse jongeren staat de Nederlandse televisie nog altijd op de eerste plaats (66 procent), gevolgd door Nederlandse nieuws(web)sites (59 procent) en Facebook (54 procent).’’
Reacties politiek
Minister Asscher noemt de ruime steun van Turkse jongeren in Nederland voor gewelddadige groepen als IS verontrustend. Asscher tegenover nu.nl : "De conclusies van dit onderzoek zijn zeer verontrustend, maar ik ben er van overtuigd dat het zal lukken om onze samenleving te beschermen. Maar je moet hier doorheen, dat is een verantwoordelijkheid voor ons allemaal.''
Het is volgens Asscher nieuw dat er zo veel steun is onder Turkse jongeren voor het geweld en de opkomst van IS. Asscher: ''We mogen niet accepteren dat deze jongeren zich op deze manier van de samenleving afkeren.'' Hij wil in gesprek gaan met Turkse organisaties en de jongeren zelf. "Alles in ons verzet zich tegen denkbeelden als het toepassen van geweld tegen anders gelovigen. Het mooie van Nederland is juist dat je mag geloven wat je wilt of niet geloven wat je wilt zonder dat daar geweld hoort.'' In de Volkskrant vandaag stelt de minister dat het rapport 'ongerijmdheden bevat.
PVV-leider Geert Wilders wil een debat over het onderzoek. ''Toen ik eerder dergelijke cijfers noemde, lachte iedereen me uit.'' Wilders zei eerder dat volgens onderzoek driekwart van de moslims in Nederland jihadstrijders in Syrië helden vindt. ''Maar het is dus nog erger'', volgens de PVV-leider.
Ook VVD-Tweede Kamerlid Malik Azmani vindt de uitkomsten van het onderzoek van Motivaction ''schokkend'' en voor zijn partij ''volstrekt onacceptabel''. ''Het blijkt maar weer dat multiculturalisme een negatieve invloed heeft op de Nederlandse samenleving, omdat het immigranten de ruimte biedt voor maximaal behoud van de eigen cultuur en daardoor tegelijkertijd alle noodzaak tot integratie remt.''
Namens het CDA laat Tweede Kamerlid Pieter Heerma weten dat de grote sympathie die er is voor IS en jihad-gangers ''ondermijnend voor onze rechtstaat'' is en haaks stata op de joods-christelijke waarden waar onze samenleving in geworteld is'. Heerma brengt in herinnering dat CDA-partijleider Sybrand Buma heeft voorgesteld om de verheerlijking van terroristisch geweld strafbaar te stellen. ''De aanpak van radicalisering vraagt om meer inzet van de regering.'' (Bron)
Overige reacties
Het Inspraakorgaan Turken in Nederland (IOT) noemt de resultaten verontrustend, maar probeert ook een verklaring te geven: "Democratie vindt 93% van de Turkse jongeren essentieel voor de vooruitgang van een land. Deze uitkomst valt moeilijk te rijmen met de positieve houding jegens de steun van Nederlandse moslims voor IS (87%). Deze paradox is wellicht te begrijpen als men bedenkt dat respondenten Assad tot voor kort als het grotere kwaad beschouwden. Daarbij moet men bedenken dat de laatste respondenten zijn ondervraagd op 19 september. Op 20 september werden de 46 Turkse gijzelaars door IS vrijgelaten en op 1 oktober bestempelde president Erdoğan IS in een rede voor het parlement als een terroristische organisatie. Mogelijk hebben velen de Turkse regering in die beoordeling gevolgd.", schrijft de organisatie.
En over de opvattingen over Israel schrijft het IOT: "Het zorgwekkende gegeven dat veel Turkse jongeren kritiek op Israël direct in verband brengen met hun houding jegens de joodse bevolkingsgroep bleek ook uit ander onderzoek, waaronder dat van het IOT zelf. De uitkomsten van het onderhavige onderzoek lijken te duiden op toegenomen antisemitisme. Naar aanleiding van de antisemitische uitspraken van Turkse jongeren in Arnhem vorig jaar gaat het IOT samen met joodse organisaties gespreksbijeenkomsten over antisemitisme houden."
Het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO), een samenwerkingsverband van 380 moskeeën, heeft 'met ontsteltenis' kennis genomen van het onderzoek. Het CMO wil over het onderwerp in gesprek en stelt: 'Er is nader onderzoek nodig, des te meer omdat dit rapport sterk afwijkt van eerdere onderzoeken. Op het eerste gezicht ontbreekt op onderdelen de nuancering.'
Op sociale media zetten velen vraagtekens bij de representativiteit van het onderzoek. De NOS schreef gisteravond al: Jonge Turk herkent zich niet in onderzoek en ook Lokum.nl verzamelde kritische reacties
Promovendus Ahmet Kaya besteedt een blog aan het onderzoek en tackelt overtuigend de bewering van Forum/Motivaction dat door "analfabetisme en digibetisme onder deze groep" het niet mogelijk was om een online representatieve steekproef te realiseren. Kaya hierover: "Aangezien het de leeftijdsgroep van 18-34 jaar betreft, gaat het dus om de generatie die tussen 1980-1996 zijn geboren. Omdat deze leeftijdscategorie onderworpen is geweest aan de leerplicht en daarbij komt dat de meeste social media gebruikers binnen deze leeftijdscategorie valt, leek mij de claim van analfabetisme en digibetisme onwaarschijnlijk. Uit eerdere gegevens van het CBS volgt namelijk dat van de 2e generatie allochtonen met een Turkse afkomst in 2011 maar 1% moeite had met lezen en zelfs 0% moeite had met schrijven."
Ahmet Kaya organiseerde gisteravond een alternatief mini onderzoek en vroeg Turkse jongeren te reageren op de stelling: “Het geweld dat de strijdgroepen zoals IS gebruiken tegen niet gelovigen of anders gelovigen vind ik verkeerd”. Hoewel Kaya erkent dat ook zijn onderzoek niet wetenschappelijk verantwoord en representatief is, was het resultaat van zijn peiling dat 89,71% van de ondervraagden aangaf het verkeerd te vinden dat er geweld tegen niet gelovigen of anders gelovigen gebruikt werd. 8,18% was het (zeer) oneens met deze stelling, 1,58% was het “niet eens, niet oneens” en 0,53% gaf aan het niet te weten.
Petitie
Er is vandaag een petitie gestart waarin Turkse Nederlanders minister Asscher en anderen verzoeken de resultaten van het onderzoek niet serieus te nemen. "Deze zijn geheel niet in lijn met wat wij denken en doen. Wij leven, denken en doen mee binnen de NL samenleving, waar wij ook onderdeel van zijn. Wij staan het niet toe dat we door een dergelijk simpel onderzoek zwart worden gemaakt." De petitie heeft nu nog niet veel ondertekenaars. Meer hier
Update:
inmiddels heeft Motivaction een toelichting op het onderzoek gegeven. Op joop.nl geeft onderzoeksbureau Labyrinth kritiek op de werkwijze van Motivaction. Zo heeft Labyrinth kritiek op het feit dat Motivaction geen onderscheid heeft gemaakt tussen Koerdische en Turkse Nederlanders.
Morgen zal op Republiek Allochtonie een artikel verschijnen waarin het onderzoek nader wordt geduid.
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.
Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door ons te steunen
Meer over antisemitisme, forum, iot, is, israel, marokkaanse jongeren, motivaction, onderzoek, radicalisering, turken, turkse jongeren, turkse nederlanders.
