Terrorisme als nieuwe vorm van islam
In opinie door Marcel Hulspas op 30-08-2015 | 10:15
Moslimterroristen kiezen voor de aanval op het Westen, en hebben daarvoor geen 'schoolse’ rechtvaardiging nodig. Zij bedrijven, als waren ze rechtsgeleerden, de ijtihad: ze ontwikkelen nieuwe regels, gebaseerd op de bronnen, maar buiten de traditionele scholen. Noem terrorisme dus maar de vijfde rechtsschool. De wereld zit nu te wachten op een zesde school.
Dat schrijft Marcel Hulspas in reactie op de samenvatting die Frits Bolkestein deze week schreef van een artikel van David Suurland.
Als liberalen moet je elkaar soms een kontje geven, zal Frits Bolkestein hebben gedacht. En dus besloot hij een opiniebijdrage voor de Volkskrant (26 augustus) te schrijven die niet meer is dan een samenvatting van een stuk van VVD-collega David Suurland, dat drie maanden eerder verschenen was in Liberaal Reveil (zie link hieronder). Geen slecht idee. Dat liberale blaadje, dat ziet geen hond. Beetje pauper dat Bolkestein niks anders deed dan Suurland overschrijven.
Suurland schreef in LR een uitgebreid artikel, geïnspireerd op de vraag of de terreur van IS en verwante bewegingen iets met de islam te maken heeft. Het antwoord daarop is natuurlijk ‘ja’. De heren terroristen zeggen het immers zelf, en er bestaat geen islamitische paus die ex cathedra kan zeggen dat zo'n uitspraak niet klopt.
Wat islam is, dat bepalen de gelovigen zelf. Een kind kan dat begrijpen. Maar Suurland doet net alsof daar misverstanden over bestaan. Hij windt zich op over het feit dat veel politici (denk aan Obama en nationaal coördinator terrorismebestrijding Dick Schoof) liever zeggen dat terroristen de islam slechts gebruiken als rechtvaardiging. Iedereen weet waarom zij dat zo formuleren: om moslims die een afkeer hebben van IS, en waarmee ze op goede voet willen blijven, niet voor het hoofd te stoten. Suurland vreest blijkbaar dat dergelijk verhullend taalgebruik school maakt. Heel even (en heel verrassend) bespeurt hij achter dergelijke opmerkingen een westers complot:
'Wat er in wezen gebeurt, is een vorm van cultureel imperialisme waarbij westerse politici hun versie van de islam aan de islamitische wereld opdringen. De echte islam moet liberaal, tolerant en vreedzaam zijn, een gewelddadige islam moet wel vals zijn.’
Edward Said zou trots op hem zijn geweest.
Maar Suurland laat dit interessante westers complot verder voor wat het is; hij wil aantonen dat jihadisme als vanzelf voortvloeit uit 'de islam’. Dus duikt hij in een theologisch/historische verhandeling over de Koran, de traditie en de daaruit voortvloeiende relatie tussen gelovigen en ongelovigen (ik schreef hier eerder over), om tot de plechtige conclusie te komen dat 'de ontologie van de islam’ gekenmerkt wordt door 'een absolute dichotomie tussen moslims en niet-moslims, tussen geloof en ongeloof’. Wat die 'ontologie’ hier komt doen, weet ik niet. Maar het klinkt in elk geval vreselijk. Overigens wordt de 'ontologie van het christendom’ ook gekenmerkt… u raadt het al. Daarna gaat hij een stapje dieper. Hij beschrijft de vier rechtsscholen binnen het islamitisch recht, en vervolgt:
'Hoe dachten de verschillende rechtsscholen nu eigenlijk over het gebruik van geweld om de niet-moslims te bekeren, de offensieve jihad? Ik geef hieronder de posities van de verschillende rechtsscholen weer.’
En dan volgen de middeleeuwse opvattingen over hoe in oorlogstijd om te gaan met afvalligen en ongelovigen. Waarom moeten we dit allemaal weten? Nou, omdat Osama bin Laden zich zou hebben beroepen op de opvattingen van een van deze scholen (de Hanbali), 'afgezien van de eis van een kalief om de jihad te legitimeren.’ Met andere woorden, volgens deze school/opvatting kan een échte (door God erkende) jihad alleen maar uitgeroepen worden door een door iedereen geaccepteerde kalief bestaan. Het is een juridische drempel om het ongecontroleerd uitroepen van de jihad te voorkomen.
Tevergeefs, blijkt in deze eeuw. Osama deed het zonder kalief, en IS doet hetzelfde. En de Hanbali is ook maar een opvatting; in wezen mag iedere moslim zélf bepalen of Osama (en Aboe Bakr ibn Baghdadi) daarmee goede moslims zijn of niet. Suurland vindt in ieder geval van wel. Na het lanceren van de bizarre opmerking: 'Zoals we hebben gezien is de jihad een centraal onderdeel van het islamitisch publiek recht.’ (die door Frits in zijn stukkie uiteraard letterlijk wordt meegenomen), komt Suurland tot een soort van conclusie:
'Zoals ik in het begin al aangaf, moet men voor de beantwoording van de vraag naar de relatie tussen religie en geweld in de islam niet luisteren naar niet-islamitische politici of bestuurders [dág Frits!, mh] maar naar islamitische geleerden. Het is dan ook volkomen onbegrijpelijk hoe men kan beweren dat religie geen basis voor geweld is als 1000 jaar islamitische rechtsgeschiedenis precies het tegenovergestelde beweert. De artificiële scheiding tussen Islam en en jihadisme […] moet op academische gronden worden verworpen.’
Maar zoals hij zélf al heeft gezegd houden terroristen zich niet aan de 1000-jarige Hanbali-school. Dit artikel moet dus op intern-logische gronden worden verworpen. En het gebabbel van Bolkestein had geweigerd moeten worden, wegens gebrek aan zelfstandig denkvermogen.
Maar laten we dieper graven.
Als we de relatie tussen terrorisme en islam willen analyseren, Moeten we dan echt te raden gaan bij middeleeuwse geleerden en hun huidige epigonen? Zijn hun theologische slimmigheden écht de enige toegestane manier om hierover na te denken? Anders geformuleerd: is het christendom een inherent agressieve religie, omdat we dat kunnen afleiden uit middeleeuwse encyclieken? Ik stel voor om die geleerden met rust te laten. Leuk voor de leerboeken, leuk voor lange 'academische’ stukken in blaadjes die niemand leest, maar irrelevant anno 2015.
Oorlog en strijd speelden een voorname rol spelen in de formulering van de islam. Mohammed was nu eenmaal een profeet én legerleider. En in de eeuwen daarna werd strijd tegen ongelovigen als een natuurlijke toestand beschouwd, terwijl wapenstilstand of vrede nooit lang kon duren. (Voor de goede orde: zo dachten ze er in Rome ook over.) God zou uiteindelijk zegevieren, en Zijn wetten waren de enig juiste wetten. Het Westen kende van meet af aan meerdere rechtstradities (Kerkelijk, Romeins, Frankisch, Germaans, et cetera); in de islamitische wereld ontstond één systeem, uitsluitend gebaseerd op de Koran en de traditie. En dat systeem schiep dus niet alleen religieuze regels, maar ook maatschappelijke en privaatrechtelijke. De vier scholen zijn slechts varianten op dit thema, gebaseerd op dezelfde theologische principes.
Dit hele systeem is echter failliet. Na 1800 brokkelde de islamitische macht in snel tempo af. Dat leidde tot pogingen om het Westen te imiteren, bijvoorbeeld door de islam naar westers model ondergeschikt te maken aan de staat. Die pogingen mislukten – mede dankzij fel verzet vanuit de scholen. Maar die scholen konden ook geen alternatief aandragen. Herstel van de islamitische wereld (en van haar zelfrespect) vereist vrijheid en verdraagzaamheid. Dat vereist een seculiere staat. En dat kunnen de scholen niet bieden. Voor hen blijft de seculiere staat, die afvalligen en ongelovigen dezelfde rechten geeft en de islam 'intoomt’, een anti-islamitisch verschijnsel. Democratie wordt op z'n best getolereerd; menige geestelijke blijft er faliekant tegen. Met als gevolg instabiliteit, geweld, armoede. En dan krijg je vluchtelingenstromen.
Het verval van de traditionele rechtsleer zet door. De vernedering van de islam heeft inmiddels geleid tot het ontstaan van een nieuwe school: die der terroristen. Zij kiezen voor de aanval op het Westen, en hebben daarvoor geen 'schoolse’ rechtvaardiging nodig. Zij bedrijven, als waren ze rechtsgeleerden, de ijtihad: ze ontwikkelen nieuwe regels, gebaseerd op de bronnen, maar buiten de traditionele scholen. Daar lopen de oude juristen tegen te hoop - het zal ze worst zijn. Noem terrorisme dus maar de vijfde rechtsschool. Een nieuwe (juridische) vorm van islam. Maar waar de wereld op zit te wachten is een zesde school. Een vorm van de islam die de seculiere staat omarmt. Die school kan niet ontstaan binnen de bestaande scholen. Veel rechtsgeleerden die de islam goed gezind zijn, hopen van wel (zie het stuk van Simon Wolfgang Fuchs in de NRC van 1 augustus, waar ik eerder over schreef), maar de oude scholen zijn uitgespeeld. Ze propageren weliswaar verdraagzaamheid en rust, maar zijn altijd gefundeerd op onderscheid, op discriminatie. Wat nodig is, is een volstrekt nieuw geluid. Een islam die over haar middeleeuwse schaduw heen springt. Daarvoor hoeven we niet te wachten op de oude scholen, die zijn daar niet toe in staat. De correcte theologische rechtvaardiging komt ongetwijfeld wel een keertje.
Marcel Hulspas is wetenschapsjournalist en columnist. Dit jaar verscheen zijn boek Mohammed en het ontstaan van de islam. Meer op zijn website: www.marcelhulspas.nl. Dit artikel verscheen eerder op zijn blog en is in overleg met auteur ook op Republiek Allochtonië geplaatst.
Bolkestein, islam en terrorisme
Wereldwijd en in het Midden-Oosten, Noordelijk Afrika en Zuid-Azië is de islam de afgelopen jaren de belangrijkste inspiratiebron voor terroristische bewegingen. In andere regio's in de wereld gaat het overigens vooral om terroristische organisaties met politieke, nationalistische, seperatistische of andere religieuze motieven.
In hoeverre is het gewelddadige 'jihadisme' een onlosmakelijk onderdeel van de islam? Frits Bolkestein (her)opende deze discussie deze week door een samenvatting te geven van een artikel dat David Suurland schreef in het Liberaal Reveil, een blad van de Teldersstichting van de VVD ter nagedachtenis van Hans Jansen. Suurland schrijft in dit artikel dat de vier belangrijkste rechtsscholen in de islam allen pleiten voor de offensieve gewelddadige jihad.
Enis Odaci en Arnold Yasin Mol reageerden hier direct op: Bolkestein en Suurland lezen de islamitische bronnen selectief betogen zij.
Volgens Marcel Hulspas hebben moslimterroristen die kiezen voor de aanval op het Westen geen 'schoolse’ rechtvaardiging nodig. Zij bedrijven, als waren ze rechtsgeleerden, de ijtihad: ze ontwikkelen nieuwe regels, gebaseerd op de bronnen, maar buiten de traditionele scholen. Noem terrorisme dus maar de vijfde rechtsschool schrijft Hulspas in dit artikel.
Los van de reacties op het artikel van Bolkestein/Suurland verschenen er deze week nog drie artikelen over ongeveer hetzelfde onderwerp:
Safeer Siddiqui betoogt dat de Nederlandse media moslims als terroristen neer zetten en te weinig aandacht hebben voor het vredelievende tegengeluid.
De Turkse prediker Fethullah Gülen ten slotte gaf een verklaring uit waarin hij moslims oproept zich met meer overgave tegen terrorisme te keren.
Emcemo, Argan en Aknarij haalden afgelopen zomer islamdeskundige Rachid Benzine naar Nederland. Een verslag van de bijeenkomsten leest u hier.
Eerder deze maand verscheen ook het inmiddels veel gelezen artikel van Jan Blomaaert over het Islamdebat in Nederland en België. Sven Snijer reageerde hier op.
Meer artikelen in het kader van het 'islamdebat' leest u hier
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.
Waardeert u ons werk? U kunt het laten blijken door een bijdrage over te maken op rekeningnummer NL12INGB0006026026 ten name van de stichting Allochtonenweblog te Amsterdam. Met een donatie van 5 euro zijn we al blij. Meer mag ook!
Meer over david suurland, frits bolkestein, islamdebat, marcel hulspas.
Reacties
Er is een nieuwe geluid, al 126 jaar actief!
Maar zoals Safeer Siddiqui betoogt; de Nederlandse media zetten moslims als terroristen neer en hebben te weinig aandacht voor het vredelievende tegengeluid.
De Ahmadiyya Moslim Gemeenschap is verspreid in 207 landen met meer dan 160 miljoen leden en heeft nu meer dan 15.000 moskeeën gebouwd, meer dan 500 scholen en meer dan 30 ziekenhuizen. Het vertaalde de Heilige Koran in 74 talen. Het propageert de ware leer van de Islam en de boodschap van vrede en tolerantie door drie satellietzenders (MTA) die 24 uur uitzenden, het internet (alislam.org) en uitgeverij (Islam International Publications). Het houdt zich op de voorgrond om noodhulp te bieden tijdens internationale rampen door middel van een onafhankelijke liefdadigheidsorganisatie Humanity First. Terwijl de wereld zich verliest in oorlog en religieus of anti-religieus fanaticme, predikt de Gemeenschap vrede, liefde en verdraagzaamheid. In Pakistan worden onze leden vervolgd. In Afrika zijn ze een cruciale factor in de bemiddeling bij conflicten en vormen een stootblok tegen corruptie. Aan de Universiteit van Cambridge worden alleen hun boeken gelezen in de colleges over Islam. De vrouwenafdeling bouwde de eerste Moskee in Nederland in 1955.
Verre van een geloofsgemeenschap die in de minderheid is, is de Ahmadiyya Moslim Gemeenschap de grootste moslimorganisatie ter wereld en de enige die verenigd is onder één centrale geestelijke leider. De Ahmadiyya Moslim Gemeenschap is de meest prominente islamitische organisatie dat het terrorisme onvoorwaardelijk verwerpt in welke vorm dan ook. Evenzo is het de enige islamitische organisatie dat een voorstander is van een scheiding van moskee en staat. En tevens de leidende islamitische organisatie met één centrale geestelijke leider. Haar vijfde en huidige geestelijk leider, Mirza Masroor Ahmad, woont in Groot-Brittannië.
In de tijd waarin wij leven met gemeenschappelijke uitdagingen en toenemende radicalisering en terrorisme is het juist noodzakelijk dat vredelievende stemmen van de Moslims een podium krijgen in de media.
Youssef Ikhlaf
Jonn Dubbelboer - 31/08/2015 00:35
Hebben we nu het wezen van de Islam te pakken? Islamcritici zouden het dolgraag willen en verdedigers van de Islam zetten alles op alles om het te ontkennen.
Het gegraaf in scholen, de verwijten van selectief graven, het levert niets op. De enige zekerheid die we hebben is dat wie handelt uit naam van de Islam daarmee mede de Islam vormgeeft. Onontkoombaar.
Hoe nu verder?
Het beste is om ons vooral te concentreren op religie als veroorzaker van menselijk leed.
We moeten dus kijken naar de intergenerationele dwang waarmee de Islam en het Christendom worden doorgegeven. We kennen dat probleem vooral uit het Christendom en we hebben er art. 9 EVRM aan te danken, het recht op geloofsafval. Nog steeds geen probleem maar dit artikel is in Nederland een dode letter en dat is een zeer ernstig probleem.
Moslims en Christenen werpen tegen: we twijfelen wel degelijk. De glans is van onze godsdiensten af. Het probleem is dat we te maken hebben met een geducht sociaal dwangsysteem. Help ons!
Recht op apostasie zou in Nederland handen en voeten moeten krijgen. Niet de patriarchale vraag welke islamboodschap aan moslimjongeren moet worden gericht (Benzine) om ze weg te houden van het wahabisme, is relevant maar de omstandigheid dat je in Nederland niet alleen maar de keuze hebt tussen wahabisme en het geloof van je ouders maar dat je alle kanten op kan.
Kies je voor Saoudi Arabie dan zijn er gemengde gevoelens. Kies je voor het katholicisme zoals Joseph Fadelle dan zijn de rapen gaar. Kies je voor het atheïsme zoals Mohammed Karim Labidi dan kom je in de Volkskrant van vandaag met de quote: Atheïsme is in Europa een nog groter taboe dan in Tunesië.
Nederland heeft met het racistische Sinterklaasfeest terecht een slechte naam in deze wereld. Moeten we bij het recht op apostasie nu ook al achter Tunesïe eindigen?
Overigens is het Mohammed-boek van Hulspas een juweeltje. De kritiek van Vlasblom dat het teveel leek alsof het allemaal zelf verzonnen was, moet geduid worden als een compliment. Dit is het boek van een journalist en wel een hele goeie.
