Onderzoek: het gaat goed met de multiculturele samenleving op het internet
In achtergronden op 19-06-2012 | 22:30
Publicisten zoals Paul Scheffer en politici als Piet-Hein Donner en Geert Wilders hebben gesteld dat de multiculturele samenleving mislukt is. Ze veronderstellen dat meerdere affiniteiten de identificatie met Nederland belemmeren. Genderstudies- en mediawetenschapper Koen Leurs toont in zijn proefschrift aan dat hun stelling te voorbarig is. Op internet is multiculturalisme juist springlevend. Leurs promoveert op 27 juni bij de faculteit Geesteswetenschappen aan de Universiteit Utrecht.
Internet blijkt een belangrijke ontmoetingsplaats waar jongeren met verschillende achtergronden samenkomen. Leurs laat zien hoe Marokkaans-Nederlandse jongeren onverenigbaar geachte loyaliteiten verenigen, onder meer aan de hand van hun MSN-inlognamen, hyperlinks, videovoorkeuren en andere digitale elementen die uitdrukking kunnen geven aan iemands identiteit.
“Digitaal gedeelde, etniciteit-overstijgende voorkeuren voor artiesten, voedsel, muziek en politiek engagement onthullen dat diversiteit een geaccepteerd, alledaags verschijnsel is”, aldus Leurs. Het label Marokkaan-zijn wordt opgerekt: op sociale netwerken en YouTube wordt symbolische verbondenheid met Marokko gecombineerd met internationale en nationale uitingen van jeugdcultuur.
Interviews
In het kader van zijn onderzoek hebben 1408 scholieren in Nederland een vragenlijst ingevuld, heeft hij diepte-interviews gehouden met 43 Marokkaans-Nederlandse tieners tussen 12 en 18 jaar en heeft hij etnografisch geïnspireerde participant-observaties verricht.
Conflicterende beweegredenen
Leurs stelt vast dat de geïnterviewden schipperen tussen conflicterende culturele beweegredenen: hun ouders verwachten bijvoorbeeld ander gedrag en andere opvattingen van hen (over onderwerpen als religie, familie, seksualiteit) dan hun Nederlandse leeftijdsgenoten. Door het internet te gebruiken als verlengstuk van hun alledaagse leven, creëren de jongeren een ruimte waarbinnen ze verschillende drijfveren bijeen kunnen brengen: beperkingen die gelden in hun fysieke leefomgeving kunnen opgerekt worden in digitale ruimtes. Dit kan echter ook negatieve gevolgen hebben, bijvoorbeeld wanneer seksueel getint materiaal dat jongeren zelf gemaakt hebben onder ogen komt van hun ouders of familieleden.
Online omgaan met ongelijke machtsverhoudingen
In het onderzoek staan vier digitale platforms centraal die bijzonder worden gewaardeerd door Marokkaans-Nederlandse jongeren:
- online discussieforums (zoals Marokko.nl)
- chatprogramma’s (MSN Messenger)
- sociale netwerksites (zoals Hyves en Facebook)
- websites waarop video’s gedeeld worden (YouTube).
Leurs heeft in kaart gebracht hoe de jongeren in deze vier verschillende digitale ruimtes omgaan met ongelijke machtsverhoudingen. Aspecten als discriminatie op basis van Islamitische geloofsovertuigingen en racisme komen ook voor op internet, maar het onderzoek van Leurs toont aan hoe Marokkaans-Nederlandse jongeren stereotypen online bevechten en bekritiseren.
Een ander voorbeeld is de omgang met ongelijkheid in genderverhoudingen: Marokkaans-Nederlandse ouders leggen meer beperkingen op aan hun dochters dan aan hun zonen. Zo mogen jongens veel meer buitenshuis zijn, terwijl meisjes meer worden gecontroleerd en meer gebonden zijn aan de huiselijke omgeving. Juist omdat ze meer thuis zijn, biedt het internet hun een mogelijkheid om hun levenswereld te vergroten, onder meer door relaties aan te gaan en afspraakjes te plannen op het internet.
Ander perspectief
Leurs’ onderzoek verschaft inzicht in het alledaagse leven en biedt daarmee een welkome aanvulling op eerder onderzoek naar Marokkaans-Nederlandse jongeren dat zich voornamelijk richtte op criminaliteit en overlast, psychische gezondheidsproblematieken, radicaliteit en Islam, scholingsachterstanden en werkeloosheid
Proefschrift
Het volledige proefschrift van Koen Leurs, getiteld Digital Passages - Moroccan-Dutch youths performing diaspora, gender and youth cultural identities across digital spaces, kunt u hier downloaden.
Bron: dit bericht is overgenomen van de Universiteit Utrecht
Links
Allochtone jongeren werken aan eigen integratie dankzij internet
Meer over integratie, internet, jongeren, media, multiculturele samenleving, onderzoek.
