Menebhi: "Ik sluit alleen samenwerking met de PVV en racistische organisaties uit"
In opinie door Ewoud Butter op 02-04-2014 | 11:43
Abdou Menebhi is al jaren actief in de strijd tegen racisme en discriminatie in Nederland. Hij was één van de organisatoren van de demonstratie in Amsterdam vorige week tegen racisme. Ook heeft hij het OM opgeroepen actie te ondernemen tegen Geert Wilders. Menebhi kreeg voor zijn werk waardering en prijzen, maar ook veel kritiek, onder andere vanwege zijn anti-Israelische standpunten. Ewoud Butter had een gesprek met hem.
Ruim een week geleden was de demonstratie tegen racisme in Amsterdam. Deze demonstratie kreeg extra aandacht door de uitspraken die Wilders deed over Marokkanen. Martin Bosma, de ideoloog van de PVV, had in het Parool veel kritiek op het optreden van burgemeester Van der Laan tijdens de demonstratie. Als onpartijdige burgemeester had Van der Laan volgens Bosma geen stelling mogen nemen tegen één partij.
Wij hebben het optreden van de burgemeester juist enorm gewaardeerd. De burgemeester liet zien dat hij pal staat voor de bescherming van burgers die worden buitengesloten of gediscrimineerd. Het is goed dat hij stelling neemt tegen de afschuwelijke uitspraken van Wilders op 19 maart. Het optreden van Van der Laan heeft tot gevolg gehad dat ook andere burgemeesters zich hebben uitgesproken tegen de uitspraken van Wilders.
Volgens Bosma is het hypocriet om wel stelling te nemen tegen de PVV en niet tegen uitspraken van PvdA’ers. Zo had Diederik Samsom beweerd dat Marokkanen een etnisch monopolie hebben op overlast en stelde Hans Spekman voor om Marokkaanse jongeren te vernederen.
Klopt. Het verhaal van Wilders is de afgelopen jaren geadopteerd door rechts en links. Het taboe op racisme is verdwenen. Wilders had niet alleen invloed op het kabinet Rutte I, maar ook het huidige PvdA-VVD kabinet neemt maatregelen die vooral bedoeld lijken om Wilders te behagen. Denk aan de Bosmanwet, en het voorstel om nieuwkomers pas na 7 jaar stemrecht te geven.
Maar is het dan niet hypocriet om alleen tegen Wilders te demonstreren?
Dat was ook niet de opzet van de demonstratie. Deze demonstratie werd georganiseerd door het Comité 21 maart in het kader van het internationaal jaar tegen racisme. We organiseren deze demonstratie al jaren. Dit jaar stond het bijvoorbeeld ook in het teken van recente rapporten over racisme in Nederland van Amnesty, de Raad van Europa en de ombudsman. Ook de Zwarte Pieten discussie speelde tijdens de voorbereiding een belangrijke rol.
Geert Wilders heeft juist door zijn uitspraken op 19 maart reclame voor de demonstratie gemaakt.
Kritiek van Martin Bosma en ook anderen, was dat de organisatie van deze demonstratie in handen is van linkse organisaties.
Het initiatief kwam van de migrantenorganisaties. We hebben in januari een voorbereidende vergadering georganiseerd. Hiervoor hadden we tal van organisaties uitgenodigd: migrantenorganisaties, vluchtelingenorganisaties, maatschappelijke organisaties, vakbonden en politieke organisaties. Op de eerste bijeenkomst kwamen ruim 80 mensen van meer dan 50 verschillende organisaties. Het doel is racisme bestrijden, dat is wat mij betreft politiek neutraal en daarvoor zijn dan ook linkse en rechtse partijen van harte welkom. We hebben vanaf de eerste demonstratie tegen racisme samengewerkt met vakbonden, joodse organisaties, kerken. Tijdens de eerste demonstratie van Nederland Bekent Kleur was ik voorzitter van het Comité 21 maart en Karin Adelmund vice-voorzitter. De vakbond heeft dit jaar trouwens ook weer actief mee gedaan, ook financieel.
Volgens Martin Bosma en ook anderen hebben de Internationale Socialisten al jaren een flinke vinger in de pap.
Dat verhaal heb ik vaker gehoord. Het komt van mensen die er niet bij zijn geweest en nooit de moeite hebben genomen contact te zoeken om hun feiten te checken. Het klopt niet. Ik ben van het begin af aan betrokken bij de anti-racisme demonstraties en het initiatief is altijd in handen geweest van migrantenorganisaties, het Comité 21 maart en Nederland Bekent Kleur.
De Internationale Socialisten zijn wel altijd aanwezig en laten zich dan ook goed zien. Ze zijn actief op dit terrein. Dat is hun goed recht, net als van andere partijen die ook worden uitgenodigd. We kunnen hun deelname moeilijk verbieden, maar het is echt onzin dat zij een bepalende rol hebben. Dit jaar waren op de voorbereidende bijeenkomst 1 of 2 mensen van de IS op een totaal van 80. We hadden in de coördinatiegroep besloten dat we geen toespraken wilden van politieke partijen of bewegingen, dus ook niet van de Internationale Socialisten.
Ben je zelf lid van de Internationale Socialisten of een andere linkse partij?
Nee, ik ben nooit lid geweest van een politieke partij. Niet in Nederland en niet in Marokko. Ik sympathiseer wel met linkse bewegingen en partijen, maar heb ook veel kritiek op ze.
Je wordt door sommigen wel extreemlinks genoemd.
Ik heb linkse idealen en geloof in verandering, maar alleen op democratische, vreedzame wijze.
Ik zie mezelf primair als een mensenrechtenactivist en daarvoor heb ik ook erkenning gekregen. Ik ben juist daarom geridderd in de Orde van Oranje Nassau, ik heb de Clara Wichmannpenning gehad en de Frans Bannincq Cocq-penning.
We werken samen met linkse partijen, maar sluiten rechtse partijen helemaal niet uit. Dat zou dom zijn. Wanneer het gaat om bescherming van de rechtsstaat, sociale cohesie, de strijd tegen racisme en discriminatie dan is het onverstandig andere partijen uit te sluiten. In 1992 werd Lubbers bekogeld met tomaten en heb ik hem beschermd. Net als ik samenwerking met bijvoorbeeld oud VVD-leider Dijkstal altijd verdedigd heb. Ik sluit alleen samenwerking met de PVV en racistische organisaties uit.
Terug naar de demonstratie van afgelopen van de 22e. Er was achteraf veel te doen over ‘jihadistische vlaggen’ die werden meegevoerd en een bord met de tekst ‘Wilders, hond van Israel’.
We hadden als organisatie als uitgangspunt dat we geen racistische flyers en spandoeken zouden accepteren. Ook accepteerden we geen oproepen tot geweld en geen uitingen van extremistische moslims.
Toen deze jihadistische vlag tevoorschijn kwam, zijn de jongens die de vlag droegen eerst spontaan aangesproken door vooral oudere Marokkaanse demonstranten en vervolgens door de ordedienst die de jongens verzocht te vertrekken. Die jongens provoceerden en speelden een spelletje met de ordedienst. We hebben de hulp van de politie ingeroepen, maar de politie tolereerde dat ze weer terugkwamen. We hadden gehoopt op een harder optreden van de politie tegen deze groep, maar dat was blijkbaar niet mogelijk.
Met het bord tegen Israel had ik eerlijk gezegd minder moeite. Dat beschouw ik niet als een uiting van racisme, maar als een politiek standpunt. Ik zie het ook niet als een vorm van antisemitisme. Het sluit aan bij een debat, namelijk bij de vraag wie de PVV financiert. Dat weten we nog steeds niet. Je kunt je misschien afvragen in hoeverre dit bord op deze demonstratie hoorde. Het zou ook niet mijn woordkeuze zijn geweest, maar er was ook geen reden het te verbieden.
Ik was overigens wel erg blij met de kritiek van de joodse gemeenschap op de uitspraken van Wilders en de solidariteit van een organisatie als het Centraal Joods Overleg.
Maar juist met de joodse gemeenschap heb jij een wat moeizame relatie.
Ik heb veel kritiek op beleid van de staat Israel, maar zie dat los van mijn relatie met de joodse gemeenschap in Nederland. Daar werk ik al jaren goed mee samen. Niet alleen met Een Ander Joods Geluid, maar ook met andere joodse organisaties werken we samen in bijvoorbeeld overleggen met moskeeën en kerken. We leren veel van de ervaringen die joodse organisaties hebben opgedaan met hun strijd tegen antisemitisme. En ook bijvoorbeeld bij de strijd tegen het verbod op ritueel slachten is er goed samengewerkt.
Toch ben je van het podium getrokken tijdens de Kristallnachtherdenking in november 2000.
In de weken daarvoor waren in verschillende Amsterdamse buurten door Marokkaanse jongeren leuzen tegen joden op muren gekalkt. Aanleiding hiervoor was de tweede intifada die in oktober 2000 was uitgebroken nadat Sharon een bezoek aan de Tempelberg had gebracht. We hebben toen Marokkanen gemobiliseerd om aanwezig te zijn bij de Kristallnachtherdening om hun solidariteit te betonen met de joodse gemeenschap. Dat was succesvol.
Ik heb tijdens mijn toespraak nadrukkelijk herhaald dat antisemitische leuzen onacceptabel waren. Ik ben tegen iedere vorm van racisme en discriminatie, waar ook ter wereld. Ik daarom heb in mijn speech opgeroepen geen ruimte te geven aan extremisten, geweld en onderdrukking. In dat verband heb ik ook het optreden van Israel in de bezette gebieden genoemd. Dat mocht ik niet doen, omdat de herdenking van de Kristallnacht volgens sommigen niet over het buitenland mocht gaan.
Vier jaar later was je aanwezig op de herdenking van de dood van sjeik Ahmed Yassin, de leider van Hamas..
Dat was in mijn beleving geen herdenking van de persoon Yassin. Het ging aanvankelijk om een protest tegen het Israelische beleid, maar de aandacht ging toen vooral uit naar de wijze waarop Yassin vlak daarvoor door Israel geliquideerd was. Ik hou absoluut niet van Hamas en heb ook nooit sympathie voor ze gehad. Ik ben seculier en steun progressieve groepen en niet religieuze groepen.
Maar dat ik geen fan van Hamas ben, betekent niet dat ik het beleid van Israel steun. Die bijeenkomst in maart 2004 vond een paar dagen na de liquidatie van Yassin plaats. Ik protesteerde tegen het zonder enige vorm van proces doden van iemand die verdacht werd van terrorisme. Niet alleen Yassin werd met een aantal bommen gedood, maar ook anderen, waaronder onschuldige kinderen. Dat is wat mij betreft een praktijk die niet past in een moderne wereld en door geen enkele democraat geaccepteerd zou mogen worden. Daar ging in die dagen het debat over. Die daad werd toen dan ook terecht internationaal door verschillende landen, de EU, de Nederlandse regering en organisaties veroordeeld. In de Veiligheidsraad hield de VS met een veto een veroordeling van Israel tegen.
Het ging mij om het aan de kaak stellen van schending van mensenrechten door Israel.
Sommigen vinden die aandacht voor Israel overdreven of op zijn minst selectief. Het is niet bepaald het enige land waar mensenrechten worden geschonden.
Wat mij betreft moet er dan ook gedemonstreerd worden tegen mensenrechtschendingen in andere landen. Ook moet er veel krachtiger stelling genomen worden tegen orthodoxe islamitische regimes in die regio die andersdenkenden en vrouwen onderdrukken. Dat heb ik altijd gevonden. Ik mocht zelf 23 jaar lang Marokko niet in vanwege m’n strijd tegen de schending van mensenrechten in dat land.
Bij het conflict in Israel- Palestina gaat het om de onderdrukking van een geheel volk, om een land dat VN resoluties aan z’n laars lapt en daar mee wegkomt. Het gaat ook om een regio waarmee zowel mensen in Europa, de Verenigde Staten als de Arabische wereld zich verbonden voelen. Dat verklaart waarschijnlijk ook de aandacht.
Terug naar Wilders. Ben je blij met de aangiften die de afgelopen weken tegen Wilders zijn gedaan?
Ik zie het als een spontane reactie van veel Nederlanders. Dat vind ik hartverwarmend. Het is ook een teken van vertrouwen in de rechtsstaat. Maar eigenlijk zouden er geen duizenden aangiftes nodig moeten zijn. Het OM heeft die aangiftes helemaal niet nodig om snel in actie te komen.
Je hebt eerder een proces tegen Wilders gevoerd en dat verloren.
Ja, helaas. Nu hopelijk niet. We hebben het OM een brief gestuurd en daarbij verwezen naar tal van internationale verdragen. Het wordt nu de tijd dat het OM haar werk gaat doen.
En dan? Dan betaalt Wilders een boete en bestaat het risico dat zijn populariteit stijgt.
Het gaat er om dat racisme wordt bestreden, ook door de overheid. De PVV is gegroeid omdat er door politici en bestuurders te weinig stelling tegen discriminerende standpunten werd genomen. De overheid moet duidelijk maken dat racisme en discriminatie niet getolereerd worden. Dat mensen niet mogen worden buitengesloten op de arbeidsmarkt, in het onderwijs of het uitgaansleven. Alle burgers moeten zich door de overheid beschermd weten. Ook moet er geluisterd worden naar internationale verdragen.
Ik steun ook de oproep van de PvdA tot een cordon sanitair. Ook in Europa moet er niet worden samengewerkt met de zusterparijen van de PVV.
Sluit je dan niet de PVV-stemmers buiten?
Er zijn tal van redenen waarom mensen PVV stemmen, dat zijn echt niet allemaal racisten. Ze voelen zich niet gehoord, buitengesloten of zijn slachtoffer van het beleid van de overheid. We moeten juist ook met hen samenwerken om racisme tegen te gaan en te werken aan een solidaire samenleving,
Goed, stel dat jij je zin krijgt. Wilders heeft dan een boete ontvangen en met de PVV wordt niet meer samengewerkt. Is het racisme in Nederland dan verdwenen?
Nee, natuurlijk niet. Er moet een breder beleid tegen racisme zijn, discriminatie en racisme moeten bestraft worden, vooroordelen met argumenten worden tegengegaan. Laten de antiracisme debatten in de Kamer vooral geen Marokkanendebatten worden.
Het moet om een breder debat gaan met betrokkenheid van maatschappelijke organisaties. Er moet meer geluisterd worden naar de slachtoffers en niet alleen naar zogenaamde specialisten. Het gaat mij uiteindelijk om brede samenwerking, praktische oplossingen en een duidelijke stellingname tegen racisme en voor een solidaire samenleving.
Ewoud Butter is hoofdredacteur van Republiek Allochtonië. Daarnaast is hij onderzoeker, publicist en adviseur.
Meer over de demonstratie op 22 maart op dit blog:
Geert Wilders, de joodse gemeenschap en Israel
Eis anti-racisme comité: Sinterklaasoptocht moet dit jaar zonder Zwarte Piet
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook. Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door ons te steunen
Meer over 21 maart, 22 maart, abdou menebhi, anti-racisme, demonstratie, ewoud butter.
