Home » Blog » Opinie » In memoriam: Rachid Jamari (1953)

In memoriam: Rachid Jamari (1953)

In opinie door Ewoud Butter op 29-07-2012 | 09:15

We voeren in Nederland inmiddels al zo’n 20 jaar een integratiedebat. Je kunt je afvragen wat dit debat heeft opgeleverd. Natuurlijk, verschillende problemen zijn benoemd en sommige problemen of misstanden worden nu ook echt aangepakt, maar vaak blijft het debat hangen in rituele dansen en maatregelen met vooral een symbolisch karakter.

Het debat wordt luidkeels gevoerd, maar de meeste deelnemers aan het debat doen niet veel anders dan als honden luid blaffend achter hun eigen staart aanrennen.

De resultaten die geboekt worden komen meestal niet tot stand door de mensen of de grote instituten die in de schijnwerpers staan, maar door de krachten die op de achtergrond werken: stil, onbaatzuchtig en hardwerkend.

Vooruitgang wordt bereikt door de mensen die durven te twijfelen aan de waarheden van vandaag. Mensen die niet volharden in hun eigen gelijk, maar met een open blik en in debat met anderen het lef hebben om ook hun eigen waarheden ter discussie te stellen.
Successen worden niet behaald door mensen die alleen over grote concepten praten, maar door mensen die in het klein, in hun directe omgeving aan de slag gaan. Dat vraagt betrokkenheid, zorgvuldigheid, geduld en tegelijkertijd ook bescheidenheid en gevoel voor relativering.

Betrokkenheid, zorgvuldigheid, geduld, relativering, onbaatzuchtigheid en bescheidenheid zijn eigenschappen die kenmerkend zijn voor mensen die het verschil maken. Het zijn voor mij eigenschappen die ook kenmerkend waren voor de integere Rachid Jamari. 

Ik heb het genoegen gehad ruim 20 jaar met Rachid te mogen samen werken. In 1990 ontmoetten we elkaar voor het eerst: hij had toen al een carriere op de Hogeschool van Amsterdam en bij het Tropeninstituut achter de rug en was coördinator van de migranten werkwinkel., een project van het toenmalige Amsterdams Centrum Buitenlanders (ACB). Migranten werden door de migrantenwerkwinkel ‘via hun eigen sociale structuren’ toegeleid naar een baan. Daarvoor moesten ze dan wel even naar de Nieuwmarkt, in die tijd nog een plaats waar je veel mensen vond die aan de rafelrandjes van de samenleving woonden.

Rachid gaf leiding aan een bonte verzameling van medewerkers, waaronder een Turkse acteur en de eerste Nederlands-Marokkaanse dienstweigeraar. Toch lukte het Rachid van de werkwinkel een succesvol project te maken. De methode werd daarna met succes overgenomen door de arbeidsvoorziening.

Bij het ACB ging Rachid vervolgens werken als onderzoeker, trainer, adviseur en senior adviseur. Hij hield zich bezig met thema’s als arbeidsbemiddeling, discriminatie, vrouwen- en mannenemancipatie, radicalisering en polarisatie. Rachid, afgestudeerd in de ontwikkelingseconomie, stortte zich op ieder onderwerp als een academicus: nieuwsgierig, kritisch en met een open blik. Taboes kende hij zelden of nooit: alles was bespreekbaar.

Veel belang hechtte hij aan de samenwerking met migrantenorganisaties. Daar hoorde hij wat er speelde in de verschillende gemeenschappen. In werktijd, maar ook heel vaak daarbuiten ging hij bij deze organisaties op bezoek om te adviseren, te ondersteunen of een spiegel voor te houden.

Altijd strijdend tegen onrecht en voor betere kansen van de zwakkeren in de samenleving.

Het was daarom ook niet verrassend dat Rachid, vlak na de eeuwwisseling, voor een politieke functie koos. Van 2001 tot en met maart 2006 zat hij in de Amsterdamse gemeenteraad voor de PvdA. Daar hield hij zich onder andere bezig met de Dienst Werk en Inkomen, de Wet Werk en Bijstand voor de Amsterdammers, compensatie voor Amsterdamse armen die getroffen werden door Haagse bezuinigingen, het voortbestaan van ambachtelijke projecten in de stadsdelen, ondernemingshuizen in de stad, en voor betaalbare huren voor kleine ondernemers.

Voor alles en iedereen maakte hij tijd. Gesprekken voerde hij aandachtig, en wanneer je hem vroeg een stuk te lezen, dan las hij dat van de eerste tot de laatste letter. Als trainer of als adviseur lag misschien wel zijn grootste kracht in het geduldig kunnen luisteren. 

‘Nee’ kreeg Rachid zelden over zijn lippen wanneer hem iets gevraagd werd en dat was dan misschien ook wel één van zijn slechtste eigenschappen. Rachid werkte hard, of hij er nou voor betaald kreeg of niet. Daarbij ging hij geregeld over de grenzen van zijn lichaam en daarvoor moest hij een hoge prijs betalen in de vorm van allerlei gezondheidsklachten.

Waar hij soms ook onder leed was dat hij niet altijd de waardering kreeg die hij verwacht had. Dat Rachid zo bescheiden was, betekent niet dat hij niet trots was.

En Rachid heeft alle reden om trots te zijn. Trots op zijn onbaatzuchtige inzet, zijn betrokkenheid, zijn kennis, zijn netwerk en het gezag dat hij bij veel mensen had. Trots op het vele werk dat hij heeft verzet, op de mensen die hij aan een baan heeft geholpen, de kennis die hij heeft overgebracht, de vele jongeren, vrouwen en mannen die hij tijdens trainingen en in persoonlijke gesprekken aan het denken heeft gezet en heeft aangemoedigd hun lot in hun eigen handen te nemen. Trots dat hij daarom een grotere bijdrage leverde aan de integratie dan veel anderen die veel luidruchtiger in het debat aanwezig zijn.
Trots last but not least op zijn Fatima en op zijn beide kinderen die, zoals hij en Fatima wilden, opgroeiden tot zelfstandige, kritische en moderne jongeren.

Rachid was nog niet klaar. Hij wilde zich graag blijven inzetten voor de zwakkeren in de samenleving. Hij was geïnteresseerd in het debat over de gevolgen van de crisis, in het integratiedebat, de rol van de overheid en maatschappelijke organisaties. In het bijzonder maakte hij zich de laatste jaren zorgen over de discriminatie en uitsluiting van moslims en wilde hij graag dat aan dit probleem door overheid en wetenschap meer aandacht zou worden besteed. Hij dacht aan het oprichten van een Bijzondere Leerstoel.

Het heeft niet zo mogen zijn. Rachid is op 28 juli 2012 in Amsterdam overleden. Aan anderen de taak zijn werk voort te zetten.


Ewoud Butter

Op 8 september, 40 dagen na zijn overlijden, wordt vanaf 19.30 uur een herdenkingsbijeenkomst bij de HTIB georganiseerd. Wilt u zich aanmelden, dan kan dat tot 1 september via info@emcemo.nl

Foto: Anja Meulenbelt
 

Meer over ewoud butter, in memoriam, rachid jamari.

Reacties