Gemeenten in de knel door landelijk beleid uitgeprocedeerde asielzoekers
In opinie door Ewoud Butter op 11-11-2012 | 11:41
Terwijl in het regeerakkoord is te lezen dat illegaliteit strafbaar moet worden, zoeken gemeenten, waaronder Amsterdam, oplossingen voor de groepen ongedocumenteerden die in de stad verblijven.
De Amsterdamse gemeenteraad heeft deze week een motie van GroenLinks en SP aangenomen, waarin burgemeester Van der Laan wordt gevraagd om te komen tot een humane oplossing voor de uitgeprocedeerde asielzoekers aan de Notweg.
Tjeerd Herrema, de nieuwe stadsdeelvoorzitter van stadsdeel Amsterdam-Zuidoost, heeft deze week laten weten dat zijn stadsdeel niet mee zal werken aan maatregelen tegen illegalen die voortvloeien uit de afspraken tussen VVD en PvdA in het regeerakkoord.
Het is onbekend hoeveel mensen er momenteel illegaal in Nederland verbleven. Het WODC schatte in 2009 dat er ongeveer 97.000 mensen illegaal in Nederland verbleven en constateerde daarbij dat er vanaf de eeuwwisseling sprake is van een afname van de omvang van deze groep. Een onbekend deel van de groep is onuitzetbaar, omdat hun land van herkomst weigert mee te werken aan hun terugkeer of omdat het te onveilig is.
Mensenrechten
Toch voert Nederland de laatste jaren een asiel- en terugkeerbeleid dat is gebaseerd op de aanname dat alle uitgeprocedeerde vreemdelingen daadwerkelijk weg kunnen. Als ze niet weggaan, ligt dat aan henzelf. Ze hebben geen recht meer op opvang en illegalen die niet uit zichzelf vertrekken kunnen in vreemdelingendetentie worden gezet. Nederland krijgt al jaren stevige kritiek op dit beleid van onder andere de Raad van Europa en de VN.
Volgens internationale verdragen is Nederland namelijk verplicht voor deze groep te zorgen. Nederland is één van de ondertekenaars van resolutie 1509 van de Raad van Europa, waarin de mensenrechten van 'irregular mirgants' zijn geregeld. Hierin wordt onder andere gesteld dat "adequate huisvesting en opvang om menselijke waardigheid te garanderen moet worden geboden aan ongedocumenteerden”. Met de ondertekening hebben ook Nederlandse gemeenten de verplichting mensenrechten te respecteren, beschermen en uitvoeren.
Landelijke overheid versus gemeenten
Toch mogen gemeenten sinds 1 januari 2010 'uitgeprocedeerde asielzoekers' of 'ongedocumenteerden' of ' illegalen' niet meer opvangen. Daardoor belanden uitgeprocedeerde asielzoekers steeds vaker op straat. Ze kunnen niet naar het land van herkomst, niet naar een ander land en hebben ook geen recht meer op opvang.
Het besluit dat gemeenten asielzoekers niet meer mogen opvangen is overigens in 2007 genomen door toenmalig PvdA-staatssecretaris van Justitie Albayrak. Het besluit was een onderdeel van de pardonregeling voor 26.000 asielzoekers, die gepaard ging met het uitzetten van ongedocumenteerden voor wie het pardon niet gold.
In veel gemeenten is inmiddels een moeilijk houdbare situatie ontstaan. Sommige gemeenten, waaronder Utrecht, blijven toch noodopvang verlenen, en gaan daarmee in tegen het beleid van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Zie ook een uitzending van het programma Zembla over deze problematiek.
Notweg
De uitgeprocedeerde asielzoekers zijn meestal onzichtbaar. De groepen die nu in Amsterdam en Den Haag hun tenten hebben opgeslagen, hebben hier een eind aan willen maken. Ze willen de Nederlandse samenleving duidelijk maken dat ze er zijn en onder wat voor omstandigheden ze moeten leven.
De Amsterdamse GroenLinks-fractie diende deze week samen met de SP een motie in waarin burgemeester Van der Laan wordt opgroepen om zo snel mogelijk tot een humane oplossing te komen, omdat voor de bewoners van het kamp en de omwonenden de grenzen zijn bereikt. De partijen stellen dat voor de meest kwetsbare personen die zich in het kamp bevinden, opvang moet worden geboden op basis van de zorgplicht die voor gemeenten geldt. Daarnaast roepen de partijen de burgemeester op om met andere gemeenten en met vluchtelingenorganisaties de mogelijkheden te onderzoeken voor gemeentelijke opvang aan uitgeprocedeerde asielzoekers.
De landelijke PvdA heeft - in ruil voor ander andere een kinderpardon - haar handtekening gezet onder een regeerakkoord gezet waardoor illegaliteit strafbaar is gesteld. Het is een maatregel die geen bijdrage zal leveren aan het probleem en uitgeprocedeerden alleen maar afhankelijker zal maken van bijvoorbeeld mensensmokkelaars. In Amsterdam Zuid-oost hebben de bestuurders al laten weten niet op illegalenjacht te zullen gaan. Volgens Diederik Samsom gaat het om een symbolische maatregel, maar staatssecretaris Teeven ontkent dat.
Lokale bestuurders, waaronder ook PvdA-burgemeester Van der Laan, hebben weinig aan symbolische maatregelen. Zij zullen, binnen de beperkte beleidsruimte die ze hebben, een oplossing moeten zoeken. In
Ewoud Butter is hoofdredacteur van Republiek Allochtonië. Hij heeft een eigen blog en u kunt hem volgen op twitter: @ewoudbutter
Links:
Meer over vluchtelingen en (uitgeprocedeerde) asielzoekers op dit blog hier
Hieronder een verslag van AT5 van de Amsterdamse gemeenteraad deze week. Aan het woord ziet u Van Doorninck (GroenLInks), Ivens (SP en Van der Ree (VVD).
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook. Republiek Allochtonië (voorheen Allochtonenweblog) bestaat 7 jaar. Waardeert u ons werk? U kunt het laten blijken door ons te steunen.
Meer over amsterdam, den haag, ewoud butter, groenlinks, illegalen, notweg, ongedocumenteerden, pvda, sp.
