Forse toename van moslimdiscriminatie, afname antisemitisme, groei extreemrechts
In achtergronden door Ewoud Butter op 02-12-2016 | 14:40
Door Ewoud Butter
Het aantal extreemrechtse activisten is in Nederland terug op het niveau van halverwege de jaren negentig. De actieve aanhang van verschillende extreemrechtse organisaties (waaronder de nieuwe Nederlandse afdeling van de Duitse Pegida) steeg van ongeveer honderd aanhangers in 2014 naar circa 245 aanhangers in 2015. Dat is te lezen in de De Vijfde rapportage racisme, antisemitisme en extreemrechts geweld in Nederland die vandaag verscheen.
De rapportage maakt ook melding van een ruime verdrievoudiging van het aantal meldingen van moslimdiscriminatie en een afname van het aantal meldingen van antisemitisme. Het aandeel racistische incidenten blijft onverminderd hoog. Deze trends waren ook al zichtbaar in de rapportages van andere meldpunten.
De gisteren verschenen rapportage is vooral gebaseerd op het aantal meldingen in het incidentregistratiesysteem van de politie (BVH). In opdracht van de Anne Frank Stichting verrichtte het Verwey-Jonker Instituut kwantitatief onderzoek naar deze meldingen. Onderzoeker Willem Wagenaar van de Anne Frank Stichting nam zelf, zoals de afgelopen jaren gebruikelijk, het hoofdstuk over rechtsextremisme voor zijn rekening.
In totaal werden er bij de politie in 2015 4165 incidenten gemeld op het gebied van racisme, antisemitisme en extreemrechts geweld in Nederland. Dat is iets meer dan het aantal meldingen die in 2014 werden gedaan en minder dan in 2012 en 2013.
.jpg)
Incidenten naar thema
In het rapport wordt een overzicht gegeven van het aantal incidenten naar thema in de afgelopen vier jaar. Uit deze tabel wordt duidelijk dat het aantal meldingen van intentioneel antisemitisme in 2015 na een kleine piek in 2014 weer is afgenomen, net als het aantal meldingen van antisemitisch en het racistisch schelden. Het aantal racistische incidenten bleef onverminderd hoog en het aantal incidenten waarbij sprake was van moslimdiscriminatie werd in één jaar ruim drie keer zo hoog. Waarschijnlijk was dit naar aanleiding van de terroristische aanslagen in 2015 in Parijs en Brussel en de komst van een grote groep vluchtelingen in 2015.
Om de cijfers uit de Vijfde rapportage racisme, antisemitisme en extreemrechts geweld nog iets meer in perspectief te plaatsen, heb ik ook de cijfers uit 2010 en 2011 erbij genomen. Die zijn afkomstig uit de rapportage van vorig jaar. Daarnaast heb ik berekend wat het aandeel van de verschillende type meldingen is op het totaal aantal meldingen. Hierbij moet de opmerking gemaakt worden dat volgens de auteurs door een verandering in de dataverzameling van racistische incidenten in 2015 de geconstateerde trends met enige voorzichtigheid moeten worden geconstateerd.
Het aandeel van antisemitische incidenten schommelt al enkele jaren rond de 1,4% van het totaal aantal meldingen. In 2014 was het aandeel antisemitische incidenten rond de oorlog in Gaza iets hoger (1,9%). Deze trend was ook zichtbaar in de rapportages van bijvoorbeeld het CIDI en de discriminatiemonitor die twee maanden geleden uit kwam. Aan het begin van deze eeuw lag het aantal meldingen van antisemitisme veel hoger dan de afgelopen jaren het geval is (zie Neemt het antisemitisme in Nederland toe of af?). Het aantal en het aandeel meldingen van antisemitische scheldpartijen neemt de afgelopen jaren af. Dat hoeft niet per se te betekenen dat er minder antisemitisch gescholden wordt, het kan ook betekenen dat er veel minder vaak melding van wordt gemaakt.
Aandeel racistische incidenten
De laatste jaren is het aantal meldingen van racisme fors toegenomen. Vormden deze incidenten rond 2010 ongeveer 30% van het totaal aantal meldingen, sinds 2014 is het aandeel meer dan verdubbeld. Dat is mogelijk onder andere het gevolg van de vele racistische uitingen die in verband met de discussie over (Zwarte) Piet worden gedaan. In 2015 was er sprake van een lichte afname. Net als bij antisemitisme het geval is, neemt het aantal en aandeel meldingen van racistische scheldpartijen de afgelopenl jaren af.
Mosilmdiscriminatie
Onder de racistische incidenten vonden de onderzoekers van het Verwey Jonker instituut 446 incidenten die als moslimdiscriminatie worden beschouwd. Dat is 11,2% van het totaal aantal meldingen. Deze vorm van discriminatie wordt sinds 2013 geregistreerd. In dat jaar werden 35 meldingen geregistreerd (0,8% van het totaal). In 2014 werden er 142 incidenten van moslimdiscriminatie geteld (3,5% van het totaal).
In tegenstelling tot de twee vorige vormen van discriminatie is ook het schelden tegen moslims toegenomen.
Ook deze trend, de forse toename van moslimdiscriminatie, was zichtbaar in het twee maanden geleden gepubliceerde Discriminatie in Cijfers.
Extreemrechts
In het rapport wordt een sterke groei van de actieve aanhang van de verschillende extreemrechtse formaties geconstateerd, van ongeveer 100 aanhangers in 2014 naar ongeveer 245 in 2015. Dergelijke aantallen extreemrechtse activisten waren volgens de auteur in Nederland voor het laatst te zien in het midden van de jaren negentig.
De forse groei van het aantal actieve aanhangers van extreemrechtse formaties heeft zich niet vertaald in een toename van extreemrechts geweld in 2015. Extreemrechtse organisaties waren weliswaar zeer actief tijdens de protesten tegen de komst van vluchtelingen naar Nederland, maar bedienden zich volgens de auteur vooral van geweldloze en – in de meeste gevallen - legale protestmethoden.
De extreemrechtse geweldsincidenten waren minder dan voorheen incidenten met een racistisch karakter en vaker gericht tegen politieke tegenstanders - voornamelijk linkse politici en voorstanders van de opvang van vluchtelingen.
Het gehele rapport is hier te lezen.
Wil je weten wat politieke partijen tegen racisme, discriminatie, antisemitisme, moslimdiscriminatie willen doen, kijk dan hier.
Relativering
Tot slot de relativering die ik altijd bij deze cijfers plaats: het aantal keren dat melding wordt gedaan bij een discriminatiemeldpunt geeft op zijn hoogst een grove indicatie van de mate van discriminatie. Neemt het aantal meldingen toe, dan hoeft dat nog niet te betekenen dat discriminatie toeneemt en omgekeerd: neemt het aantal meldingen af, dan betekent dat nog niet dat discriminatie afneemt.
Het aantal keren dat melding wordt gedaan van discriminatie is onder andere afhankelijk van de meldingsbereidheid die beïnvloed wordt door de actualiteit, campagnes om melding te maken, maar ook door het vertrouwen dat potentiële melders hebben in de instelling waarbij ze melding kunnen doen. Over het algemeen is bekend dat de meldingsbereidheid over alle vormen van discriminatie erg laag is ( 1 op de 8 discriminatie-ervaringen worden ergens gemeld). Om hier meer inzicht in te krijgen zal het onderzoek naar ervaren discriminatie van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) volgens het kabinet in 2017 herhaald worden. Zie hier meer over het vorige onderzoek van het SCP naar ervaren discriminatie.
Ewoud Butter is onderzoeker, schrijver en hoofdredacteur van Republiek Allochtonië. Meer op zijn blog of volg hem op twitter.
Zie ook:
Verdubbeling van het aantal meldingen van moslimdiscriminatie
Meer over discriminatie hier.
Meer over antisemitisme hier
Meer over moslimhaat hier.
Meer over racisme hier
Meer feiten hier.
Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door ons te steunen. Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook. .
Meer over anne frank, anne frankstichting, antisemitisme, ewoud butter, factcheck, moslimdiscriminatie, moslimhaat, racisme, verwey jonker.
