Home » Blog » Opinie » Ewout Klei en de karikatuur van Israël

Ewout Klei en de karikatuur van Israël

In opinie door Ratna Pelle op 10-04-2012 | 00:06

Tekst: Ratna Pelle

Op Republiek Allochtonië wordt de discriminatie van moslims en andere minderheden gehekeld, maar zou men ook gevoelig kunnen zijn voor negatieve stereotyperingen van Joden, ook als ze netjes in een antizionistisch jasje worden verpakt.
D66 is vaak een partij van nuance, van het verder kijken dan de krantenkoppen en juist niet te snel je oordeel vellen. Maar voor Israel maken sommigen graag een uitzondering. Aldus Ratna Pelle die reageert op een artikel van Ewout Klei.

Op Republiek Allochtonië verschijnen de laatste tijd af en toe artikelen die betogen dat het met het nieuwe antisemitisme wel meevalt, dat antizionisme te zeer met antisemitisme wordt verward, dat mensen die het antisemitisme hekelen vaak een islamofobe agenda hebben, etc. Het is jammer dat een weblog dat zozeer de discriminatie van moslims en andere minderheden hekelt, niet gevoeliger is voor negatieve stereotyperingen van Joden, ook als ze netjes in een antizionistisch jasje worden verpakt.

Zo betoogt historicus en D66 lid Ewout Klei dat de cartoon van Jos Collignon waarin een anonieme hand Wilders een hoop geld toestopt en in het Hebreeuws wordt bedankt, helemaal niet antisemitisch is, althans, dat weten we niet. Een lang verhaal moet ontkrachten wat in een oogopslag duidelijk is: dat Collignon het antisemitische thema gebruikt van de rijke Joodse lobby en/of de anonieme rijke Jood die achter de schermen aan de touwtjes trekt.

Maar terug naar de cartoon van Jos Collignon. De Volkskranttekenaar hekelt de pro-Israëlische opstelling van Wilders en het feit dat hij zijn partijfinanciën niet openbaar wil maken. Wilders bedankt zijn weldoeners in het Hebreeuws, maar we zien die weldoener niet. Collignon heeft niet een stereotype jood met haakneus, gemene oogjes en pijpenkrullen getekend, die bezig is met een snode samenzwering. Dit is allemaal interpretatie van Niemoller. Het enige wat je op de cartoon ziet is een arm, en het feit dat Wilders zijn onzichtbare weldoener in het Hebreeuws bedankt. Het ligt natuurlijk voor de hand dat deze persoon een jood is (om precies te zijn een zionistische jood die het bezettingsbeleid van Israël steunt), maar dit volgt er niet noodzakelijk uit de tekening. We weten het gewoon niet. Dat Wilders hem in het Hebreeuws bedankt, betekent niet per se dat de weldoener joods is. Grootinquisiteur Niemoller heeft voor zijn beschuldiging te weinig harde bewijzen.

Nee, we zien geen haakneus, en ja, het ligt inderdaad nogal voor de hand dat deze persoon een Jood is al heeft hij geen Jodenster opgespeld. Hoe expliciet wil Klei het hebben? Of het een 'zionistische Jood is die het bezettingsbeleid van Israel steunt' weten we vervolgens weer niet, en is de interpretatie van Klei. Zionistische Joden die de bezetting steunen zijn blijkbaar slecht in zijn optiek, dus die mag je zo neerzetten en dan heeft het opeens helemaal niks meer met joden en antisemitisme te maken. Het is een hoop gebla-bla om zaken te verdoezelen.

Heimelijke antisemieten

Vervolgens krijgen we de dooddoener te lezen dat antisemitisme met kritiek op Israel wordt verward:

Het probleem is, dat kritiek op Israël en antisemitisme twee verschillende zaken zijn, maar ten onrechte vaak met elkaar in verband worden gebracht. Door kritiek op Israël categorisch als antisemitisch te demoniseren, ontpoppen Joost Niemoller cum suis zich als grootinquisiteurs van de rechtse kerk. In de kringen van Niemoller is de beschuldiging van ‘antisemitisme’ een sjibbolet geworden, om elk kritische geluid de mond te snoeren.

Het probleem is dat kritiek op Israel soms, en steeds vaker, maar niet altijd, de grens met antisemitisme overgaat of in elk geval dicht nadert. Er is dus een duidelijk verband tussen die twee, al is natuurlijk niet iedere kritiek op Israel antisemitisch, en zijn er ook maar heel weinig mensen die geen enkele kritiek op Israel hebben. Het zou interessant zijn dat verband eens nader te onderzoeken en te proberen er een verklaring voor te vinden, maar het is makkelijker je tegen de boodschapper te keren:

De beschuldiging van Niemoller hoor je in bepaalde kringen wel vaker. De Dagelijkse Standaard, maar ook een blad als Elsevier en een krant als het Reformatorisch Dagblad schrijven uitgebreid over antisemitisme, vooral als moslims (in Nederland en daarbuiten) zich hier aan schuldig maken. Daarnaast hekelen zij iedereen die sympathiseert met de Palestijnse zaak – de Internationale Socialisten, Gretta Duisenberg, Harry van Bommel, het Interkerkelijk Vredesberaad enzovoort – en beschouwen ze deze sympathisanten als heimelijke antisemieten. Duisenberg maakte het haar tegenstanders natuurlijk ook makkelijk, door te zeggen ‘zes miljoen’ handtekeningen te willen ophalen, waarmee ze (al dan niet per ongeluk) verwees naar de zes miljoen joden die tijdens de Holocaust zijn vermoord.

Duisenberg maakte het haar tegenstanders misschien makkelijk, maar ook andere bekende critici gaan de grens soms over. Waarom is dat? Waarom lijkt het een soms zo naadloos over te gaan in het ander, bijvoorbeeld wanneer er over de machtige en rijke Joodse, eh, zionistische lobby wordt gesproken en deze in diverse TV programma's en artikelen uitgebreid wordt geanalyseerd, waarbij haar invloed steevast stevig wordt overdreven? En Duisenbergs antisemitisme komt ook ergens vandaan, en staat niet los van haar Israelhaat. Mij valt telkens weer op dat mensen die met de Palestijnen sympathiseren veel begrip hebben voor Duisenberg, en menen dat zij vanwege haar soms emotionele uitspraken een makkelijk doelwit is. Men lijkt met die uitspraken zelf verder niet zo'n probleem te hebben. De Internationale Socialisten zijn de grens ook vaker overschreden, bijvoorbeeld in hun openlijke steun aan en kontakten met Hezbollah, een organisatie die niet alleen de staat Israel wil bestrijden, maar ook betrokken is bij aanslagen op Joodse doelwitten buiten Israel, zoals een Joods cultureel Centrum in Argentinië in 1994. Ook zendt Hezbollah op haar TV kanaal Al Manar antisemitische programma's uit, en worden de Protocollen van de Wijzen van Zion als betrouwbaar boek neergezet. Van Bommel is geen antisemiet maar is volgens sommigen verdacht vanwege die intifada spreekkoren die hij beweerde niet te hebben gehoord wat volgens zijn tegenstanders onwaarschijnlijk is. En hij is wel heel erg eenzijdig in zijn kritiek op Israel en milde houding tegenover Palestijns geweld.

Vergelijkingen van de Joden met de nazi's en Gaza met het getto van Warschau, het gebruik van antisemitische stereotyperingen zoals de Joodse/zionistische almacht, en een buitenproportionele en ongezonde focus op alles wat Israel doet: het zijn zaken die maar al te vaak met 'kritiek op Israel' samengaan. Soms wordt ook openlijk Israels bestaansrecht gehekeld, en gezegd dat de Joden maar 'terug' moeten keren naar Europa. Joden worden als een religie beschouwd en hun nationale aspiraties en rechten ontkend. Ook worden vaak de Joodse wortels in het land Israel en de stad Jeruzalem ontkend. Maar dat alles heeft natuurlijk niks met antisemitisme, met negatieve beeldvorming over Joden, te maken. Het is immers slechts legitieme kritiek op de staat Israel.

Het is inderdaad triest dat maar enkele media zoals het Reformatorisch Dagblad en Elsevier geregeld aandacht besteden aan het (islamitische) antisemitisme en de christenvervolgingen in het Midden-Oosten. De andere media vinden dit blijkbaar not-done, zijn bang de islam te negatief neer te zetten en daarmee bij te dragen aan polarisatie, of het past anderszins niet in hun paradigma waarin christenen en Joden deel zijn van het dominante Westen waartegen niet-Westerse landen en culturen zich met recht afzetten. Zoiets.

Een zionist is gewoon een Jood

Overigens wordt antisemitisme zeker weleens met kritiek op Israel verward, en zijn er mensen die deze beschuldiging te snel uiten. Net zoals er mensen zijn die iedere kritiek op de islam als islamofobie afschilderen. In het volgende heeft Klei wel gelijk:

Tot zover Israël. Wat in de Nederlandse discussie over Israël en het antisemitisme heel erg meespeelt, is de discussie over de islam. Geert Wilders steunt Israël niet vanwege een bepaald schuldgevoel over de Holocaust, maar omdat Israël in zijn ogen een voorpost is in de wereldwijde strijd tegen het ‘islamofascisme’. Degenen in Nederland die het luidst protesteren tegen antisemitisme, zijn vaak ook degenen die zich het luidst uitspreken tegen de islam. Hetzelfde geldt voor de christenvervolging in het Midden-Oosten. Degenen die hier (terecht) oog voor hebben, hebben daarnaast dikwijls een islamofobische agenda. Het feit dat er in de islamitische wereld een onvoldoende onderscheid wordt gemaakt tussen Israël en joden, is voor deze partijen en kranten een reden, om de karikatuur te schetsen dat alle moslims antisemiet zijn.

Dit staat niet los van de eerdere constatering dat maar enkele media, vaak ter rechterzijde, geregeld aandacht besteden aan antisemitisme en extremistische tendensen in de islam. Waarom hekelt GroenLinks het antisemitisme in Palestijnse media niet? Niet politiek correct. Ze hebben het misplaatste idee dat dit allemaal door de bezetting en dus door Israel komt. Vervolgens zijn het meestal de PVV en soms de Christen Unie die dat wel doen. Misschien kan Klei, die in zijn stuk het antisemitisme onder Palestijnen min of meer erkent, er eens een lans voor breken bij D66? Ik bedoel maar, het klopt zeker dat Wilders c.s. er een agenda op na houden (hoewel ik geloof dat zijn sympathie voor Israel zeker oprecht is), maar het feit dat dit onderwerp door (islamofoob) rechts en streng christelijk met hun eigen agenda en ondertoon wordt gebracht, komt ook omdat anderen het laten liggen. Zoiets zou mensen, partijen en media van links tot rechts en seculier tot christelijk moeten aangaan, net zoals dat geldt voor racisme en andere misstanden. Maar wanneer een Palestijnse imam de vreselijkste dingen zegt over Joden is het stil en lees je er alleen over op de bekende blogs en sites. Dit in tegenstelling tot wanneer de 90 jarige en half seniele Ovadia Yosef weer eens van zich laat horen: dan staat het vet gedrukt op de voorpagina van de NRC. Overigens is het niet waar dat het Reformatorisch Dagblad een karikatuur schetst waarin alle moslims antisemiet zijn. Het RD maakt zeker het onderscheid tussen de (religieuze) leiders en het volk. Dat geldt ook voor Elsevier.

Het is nogal een eufemisme om te stellen dat in de islamitische wereld het onderscheid tussen Israel en Joden onvoldoende wordt gemaakt. Wanneer men zegt dat de zionisten achter alle ellende en problemen zitten (van natuurrampen als de tsunami en allerlei ziektes tot de armoede in het Midden-Oosten en natuurlijk alle geweld tussen verschillende vormen van de islam), dan is dat natuurlijk even antisemitisch als wanneer men de Joden daarvan beschuldigt. Een zionist is namelijk gewoon een Jood, eentje die achter Israels bestaansrecht staat en (vaak, maar niet altijd) bereid is voor Israel te vechten, er te gaan wonen, of zich er anderszins betrokken bij voelt. Ook Peace Now en het linkse Meretz zijn zionistisch, dus met de nederzettingen heeft het weinig te maken.

Klei's clichés

Klei haalt in zijn stuk ook flink uit naar Israel, met de bekende clichés:

Tijdens de stichting van de staat Israël zijn honderdduizenden Palestijnen met geweld van huis en haard verdreven. Deze gebeurtenis wordt door de Palestijnen de Nakba genoemd, het Arabisch voor ramp/catastrofe. Vanaf 1967 bezet Israël bovendien de Westelijke Jordaanoever, en Israëlische kolonisten pikken beetje bij beetje steeds meer stukken land van de daar wonende Palestijnen in. Belangrijk is bovendien het buitensporige geweld van Israël: als er vanuit de Gazastrook enkele zelfgemaakte raketten worden afgevuurd, meestal met ‘slechts’ enkele lichtgewonden aan Israëlische zijde tot gevolg, dan reageert Israël met grof geweld en vallen er aan Palestijnse zijde tientallen doden. Voorts is er de apartheid: Israël is volgens de grondwet van het land een ‘joodse staat’. De in Israël wonende Arabieren worden als tweederangs burgers behandeld, en de Palestijnen als derderangs burgers. De situatie in Israël lijkt erg op die van het blanke apartheidsregime van Zuid-Afrika, waar tot 1994 de zogenaamde ‘kleurlingen’ tweederangs burgers waren, en de ‘zwarten’ derderangs burgers.

Die Palestijnen zijn niet zomaar verdreven, nee, ze werden verdreven in een door hun begonnen oorlog waarin ze de Joden wilden doden en verdrijven. Het merendeel is daarbij niet eens met geweld verdreven maar zelf gevlucht om verschillende redenen. Israel bezet de Westelijke Jordaanoever ook niet zomaar, maar veroverde die na bijna twee decennia Arabische agressie die zo dreigend werd dat oorlog onafwendbaar was. Het hele verhaal staat hier. Er komen sinds de Oslo Akkoorden nauwelijks nieuwe nederzettingen bij, en er is een voortdurende strijd en discussie over grondbezit op de Westoever, waarbij Israelische rechtbanken geregeld Palestijnen in het gelijk stellen.

Het buitensporige geweld van Israel is fabel en dooddoener nummer een. Geen leger doodt naar verhouding zo gericht de terroristen (vrijheidsstrijders zo je wilt) en ontziet de onschuldige burgers. Bij de recente Gaza escalatie waren 22 van de 26 gedode Palestijnen strijders, vaak op weg om raketten af te vuren. Drie van de vijf gedode burgers kwam door Palestijns vuur om het leven. Oh ja, de zelfgemaakte raketten die geen schade aanrichten. Hoe onwetend kun je zijn? De Palestijnen hebben tegenwoordig Grad raketten die 40 km en verder komen, met een zwaardere lading die met gemak meerdere mensen kan doden. Ook de 'primitieve' Qassams konden overigens doden. Vandaar dat Israel zoveel investeert in schuilkelders, alle scholen dicht waren tijdens de beschietingen, en er een peperduur raketafweer systeem is ontwikkeld.

De situatie in Israel tot slot lijkt absoluut niet op die in het Zuid-Afrika van destijds, want in Israel lopen Joden en Arabieren, zwart en blank door elkaar, zitten op dezelfde stranden, werken voor dezelfde baas, worden in dezelfde ziekenhuizen behandeld, mogen allemaal stemmen, studeren en met elkaar trouwen. Er is discriminatie, net als hier, en er zijn etnische spanningen omdat er een nationaal conflict is tussen beide groepen en de loyaliteiten verschillende liggen. Het wantrouwen en animositeit komen overigens van twee kanten. Het is triest maar helaas niet ongewoon dat iemand zoveel onzin over Israel te berde brengt. Van mij zul je geen blog tegenkomen over voetbal; weet ik niks van. Waarom meent iedereen wel over Israel en haar geschiedenis te kunnen oordelen? Jammer dat een zo vooringenomen persoon de afdeling Levensbeschouwing en Religie bij D66 leidt. D66 is vaak een partij van nuance, van het verder kijken dan de krantenkoppen en juist niet te snel je oordeel vellen. Maar voor Israel maken sommigen graag een uitzondering.

Zie voor een uitgebreidere weerlegging van een aantal populaire mythes over Israel ook dit artikel.

Ratna Pelle is Blogger en medewerkster Israel-Palestina Info http://www.israel-palestina.info en http://www.zionism-israel.com/blog waarop dit stuk eerder is verschenen.

Eerdere artikelen op dit blog over antsemitisme vindt u hier

Meer over antisemitisme, ewout klei, israel, ratna pelle, republiek allochotnie.

Reacties