Eén jaar later: Asscher en Motivaction
In opinie op 11-11-2015 | 08:28
Vandaag een jaar geleden ontstond er grote commotie over een rammelend onderzoek van Motivaction naar de opvattingen van Turkse Nederlanders. Cemil Yilmaz blikt terug en constateert dat de schade die door het onderzoek ontstond, nog niet verdwenen is.
Op 11 november vorig jaar verscheen met vetgedrukte letters op NU.nl het artikel ‘Asscher noemt opvatting Turkse jongeren over IS verontrustend’. Het artikel was een interview met de minister naar aanleiding van een Motivaction-onderzoek in opdracht van Forum. Het onderzoek richtte zich op de opvattingen van Nederlandse moslimjongeren over de ontwikkelingen in het Midden-Oosten. Zo’n 90% van de Turks-Nederlandse jongeren zou moslims die met IS strijden, helden vinden. Zowel de landelijke media als kamerleden vielen over elkaar heen naar aanleiding van dit interview.
Het interview veroorzaakte tevens een grote golf van woede en verontwaardiging onder de Turks-Nederlanders, omdat het zorgde voor een negatieve beeldvorming over Turks-Nederlandse jongeren. Hierbij negeerde de minister twee andere onderzoeken die een veel evenwichtiger en meer positief beeld lieten zien over Turks-Nederlandse jongeren (Staring, 2014) en Turks-Nederlandse zelforganisaties (Sunier & Landman, 2014, pdf). De vraag rees al gauw waarom de minister een interview over een flutonderzoek als Motivaction gaf en met geen woord repte over de conclusies van de andere onderzoeken.
Een andere voedingsbodem voor de verontwaardiging en woede waren de uitspraken van minister Asscher over vier Turks Religieuze Stromingen en Organisaties (TRSO’s). De minister had het voornemen om de Turkse organisaties aan te spreken op hun bijdrage aan de integratie van hun achterban in Nederland. Verder wilde hij meer informatie krijgen over de financiering, structuur en werkwijze van deze organisaties. Ook wilde hij samen met zijn collega van Buitenlandse Zaken met de Turkse overheid spreken over de invloed die zij uitoefent op Turkse migrantenorganisaties in Nederland.
De druppel die de emmer deed overlopen was het (gedwongen) vertrek van de Kamerleden Kuzu en Ӧztürk twee dagen na het interview van 11 november uit de PvdA. Hoewel de PvdA, Samsom en Asscher nog gepoogd hebben aan damage control te doen, mocht het niet baten. Het oordeel vanuit een groot deel van de Turkse-Nederlanders was helder: het kon niet anders zijn dan dat zowel de PvdA als Asscher politiek aan het bedrijven waren over de ruggen van de Turks-Nederlandse gemeenschap. In hun ogen het zoveelste maar allerergste hoogverraad dat gepleegd kon worden door de PvdA richting de doorgaans trouwe Turks-Nederlandse achterban. Veelgehoorde geluiden waren: ‘We worden voor politieke doeleinden misbruikt’, ‘Dit is het zoveelste bewijs dat we getolereerd en niet geaccepteerd worden’, ’We voelen ons tweederangsburgers’, ‘Nooit meer PvdA.’
Het TRSO en Motivaction-onderzoek en het vertrek van beide Kamerleden zijn een katalysator geweest voor nieuwe ontwikkelingen en vervolgonderzoeken. Enerzijds stond de tweede en derde generatie Turkse-Nederlanders op die zich niet vertegenwoordigd voelen door bestaande zelforganisaties en politieke partijen, maar hun eigen geluid in het publieke debat willen laten horen. Anderzijds leidde het tot een drietal vervolgonderzoeken, namelijk het vervolgonderzoek vanuit het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) naar de opvattingen van Turks-Nederlandse jongeren dat hoogstwaarschijnlijk in december dit jaar gepubliceerd zal worden; een verdiepend vervolgonderzoek wat medio 2016 zal verschijnen als onderdeel van de Survey Integratie Minderheden (SIM) en het onderzoek vanuit Labyrinth om de betrouwbaarheid en validiteit van het Motivaction-onderzoek te toetsen.
Het Labyrinth-onderzoek is inmiddels naar buiten gebracht door SZW. De publicatie van het Labyrinth onderzoek was vlak na een grote bijeenkomst van kritische Turkse-Nederlandse jongeren met minister Asscher op 22 juni van dit jaar en vlak voor het zomerreces van de Tweede Kamer. Zoals velen verwachten waren de conclusies van het onderzoek dat zowel de methodologie als vragenlijst gebruikt door Motivaction ernstige tekortkomingen vertoonden waardoor de conclusies van het onderzoek niet valide en onbetrouwbaar waren. De timing van de publicatie voedde gezien de conclusies van het Labyrinth-onderzoek het wantrouwen van de Turks-Nederlandse jongeren wederom. Ook politici waren kritisch over de timing van de publicatie vlak voor het zomerreces.
In de maanden voorafgaand aan de publicatie kregen zowel SZW als minister Asscher aanhoudend kritische vragen van o.a Turks-Nederlandse jongeren, de TRSO’s, andere Turks-Nederlandse organisaties en Kamerleden over de betrouwbaarheid van het Motivaction-onderzoek en de intenties van de minister zelf. Ook eist een aanzienlijk deel van de Turkse-Nederlanders excuses van de minister vanwege zijn handelen en de daardoor opgelopen imago schade van de Turks-Nederlandse gemeenschap. De minister heeft altijd geweigerd zijn excuses aan te bieden en heeft altijd ontkend dat het Motivaction-Onderzoek, het onderzoek naar de TRSO’s en het vertrek van de twee Kamerleden voor politiek gewin zouden zijn.
Tijdens het zomerreces was de uitzending van Medialogica over het Motivaction-onderzoek en de gevolgen ervan, waardoor de minister wederom alle schijn tegen zich heeft gekregen. De makers van het programma hebben het hele proces rondom de publicatie van het onderzoek en het interview van de minister gereconstrueerd. Na het zien van de uitzending kon er volgens velen maar één conclusie getrokken worden: het Motivaction-onderzoek heeft alleen maar nieuwswaarde gekregen doordat de minister op eigen initiatief naar NU.nl is gestapt om er een interview over te geven. Oftewel de minister heeft zowel de Turks-Nederlandse gemeenschap als de media misbruikt om politiek te bedrijven. En de media hebben wederom bevestigd dat ze graag meewerken aan het framen van Turkse-Nederlanders doordat ze het onderzoek klakkeloos voor waar hebben aangenomen. Met enige verdieping had gemakkelijk achterhaald kunnen worden dat het Motivaction-onderzoek ernstige gebreken vertoonde en mogelijk onbetrouwbaar was. Hiermee kreeg de soap rondom het Motivaction-onderzoek onverwachts een staartje.
Sinds de uitzending zijn er alleen maar meer vragen gerezen bij de Turks-Nederlandse gemeenschap. Een co-creatie van Turkse zelforganisaties, kritische Turkse Nederlanders en de politiek leidde op 30 juli tot een aantal Kamervragen over de hele soap. De minister was duidelijk in zijn beantwoording van de Kamervragen op 5 oktober: ‘Het beeld dat in de uitzending van Medialogica wordt neergezet, namelijk dat deze peiling en mijn reactie hierop onderdeel zouden zijn van een of andere vooropgezette negatieve strategie, ben ik ook bij een aantal jongeren tegengekomen. Dit beeld is echter onjuist en draagt bij aan het versterken van gevoelens van vervreemding en uitsluiting bij deze jongeren, en aan de suggestie dat de Nederlandse overheid hen in de steek laat.’ Voor velen is dit echter een onbevredigend antwoord. Ze nemen geen genoegen met deze antwoorden en betwijfelen de intenties van Asscher. Zowel hij als SZW kunnen in hun ogen weinig goeds doen.
Hoewel de rest van Nederland niet wakker zal liggen van deze ontwikkelingen in het afgelopen jaar, leeft het nog steeds in de Turks-Nederlandse gemeenschap. Ondanks dat de Turks-Nederlandse gemeenschap verdeeld is over religieuze, culturele, etnische en politieke lijnen, heeft de minister deze gemeenschap nodig in een gesegregeerde en steeds meer polariserende samenleving. Helemaal gezien de terugtrekkende rol van de overheid en het zelforganiserend vermogen van de Turks-Nederlandse gemeenschap. Een gemeenschap van TRSO’s, zelforganisaties, sleutelfiguren, professionals, studenten, ouderen, jongeren, vaders, moeders, broers en zussen die de minister nodig heeft op gevoelige thema’s als jeugdwerkloosheid, onderwijsparticipatie, radicalisering, religieus extremisme, de Armeense kwestie, en Koerdisch-Turkse spanningen.
Wat duidelijk is, is dat er een impasse is ontstaan. Hierdoor is in mijn ogen een langslepende welles nietes discussie ontstaan waar niemand bij gebaat is. Een wijze man zei eens: fouten maken is menselijk, maar fouten toegeven is groots. En dat er fouten zijn gemaakt in het hele proces rondom o.a. het Motivaction-onderzoek is gezien alle commotie duidelijk. Het zou in mijn ogen de minister helpen en sieren als hij een duidelijke statement geeft waarin hij begrip toont voor de emotie onder de jongeren en simpelweg 'sorry' zegt voor de manier waarop alles is gelopen en de gevolgen die het heeft gehad. Want als het om emotie gaat, hoef je de ander niet per se gelijk te geven op inhoud. Enkel zelfreflectie toe te passen en begrip tonen voor andermans emotie kan voldoende zijn.
Cemil Yilmaz is inclusie- en acceptatie-expert.
Zie ook:
Veel kritiek op onderzoek van Forum en Motivaction naar moslimjongeren
Integratie Turkse Nederlanders blijft hoog op de agenda staan
Onderzoek van Forum en Motivaction is gemiste kans
Onderzoek naar PVV-stemmers: schokkende resultaten
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.
Waardeert u ons werk? U kunt het laten blijken door een bijdrage over te maken op rekeningnummer NL12INGB0006026026 ten name van de stichting Allochtonenweblog te Amsterdam. Met een donatie van 5 euro zijn we al blij. Meer mag ook!
Meer over cemil yilmaz, lodewijk asscher, motivaction, turkse jongeren.
