Dwars op de tijdgeest: zie migranten als individuen
In opinie door Froukje Santing op 09-03-2012 | 08:33
Froukje Santing (1956) was lange tijd correspondent in Turkije voor NRC Handelsblad. Toen ze terugkeerde in Nederland, trof ze een land dat flink aan het veranderen is. Het recht om binnen bepaalde grenzen anders te zijn, een onvervreemdbare Nederlandse waarde, wordt volgens Santing bij het grofvuil gezet.
Ze besloot niet machteloos toe te zien, maar schreef een boek: Dwars op de tijdgeest is haar weerwoord.
Republiek Allochtonië stelde Santing een paar vragen per mail.
Waarom schreef je Dwars op de Tijdgeest?
Ik kwam in 1999, na een verbljif van zeventien jaar als correspondent voor ondermeer de NOS en NRC Handelsblad in Turkije naar Nederland terug. In het begin kon ik mijn vinger niet goed leggen op wat mij precies tegenstond in Nederland en waarom ik mij vaak ontheemd voelde. Maar gaandeweg, na 9/11 en de moord eind 2004 op de filmmaker en ruige denker Theo van Gogh door een moslim van Nederlandse bodem, kreeg ik steeds meer greep op mijn onvermogen om aansluiting bij Nederland te vinden. Wat me tegenstond was die opgezweepte westerse arrogantie, dat gevoel van wij zijn superieur. Zij, moslims, zijn achterlijk. Dat stuitte en stuit mij tegen de borst. Dat kan ik niet accepteren. Door mijn huwelijk met een Turkse man had ik ervaren hoe diep dat idee van wij zijn beter zit. We, Nederlanders, werden niet alleen intolerant, we waanden ons superieur. De islam werd afgeschilderd als een religie die de vooruitgang blokkeerde. Als een statische religie, los van context en tijd.
Waarom dan een boek?
Ten eerste heb ik meer te vertellen dan ik in een artikel kwijt kan. Ten tweede hebben de media zich - net als de politiek en de wetenschap - mee laten slepen in de houding van gemeenschappelijkheid: het idee dat de islam een obstakel is voor vooruitgang. Een gedachte die door Wilders en consorten dag in dag uit wordt geexploiteerd, De media berichten eenzijdig over de uitwassen van de islam. Ze hebben de 'gewone' islam van de meerderheid van de moslims in Nederland daardoor onderbelicht gelaten. Hierdoor hebben ze bijgedragen aan een beeldvorming die niet juist is. Ze hebben de mannen en vrouwen die aansluiting hebben gevonden bij de Nederlandse samenleving en moslim wensen te zijn - een belangrijk deel van zeker de tweede generatie migranten - zo in de kou laten staan. En mede hierdoor is Nederland een verongelijkte naar binnen gekeerde samenleving geworden. Ik wilde de ruimte om mijn eigen stem luid en duidelijk te laten horen, en een boek is daarvoor een heel geëigend medium.
Op grond waarvan heb je het boek geschreven? Interviews, research, eigen ervaringen?
Ik wilde graag mijn verhaal in een groot eassay vatten, waardoor ik mijn persoonlijke ontwikkeling kon samenvoegen met mijn journalistieke en mijn wetenschappelijke ervaringen en inzichten. Ik beschrijf in Dwars op de Tijdgeest zowel wat ik zelf heb ervaren, gedurende mijn leven in Turkije, maar ook terug in Nederland. Ik gebruik daarbij de stukken die ik heb gepubliceerd in Nederlandse kranten, maar ik leun ook op de onderzoeken die ik heb gedaan in het kader van mijn bachelor- en masterstudies, gebaseerd op tientallen diepte-interviews met tweede generatie migranten met een moslimachtergrond, die zich met de islam identificeren of zich daar juist los van hebben gemaakt. Dat alles combineer ik met literatuuronderzoek.
Waar gaat het boek over? Welke onderwerpen komen aan de orde?
In elf hoofdstukken neem ik de lezer mee op mijn reis: 1. door het Turkije van de jaren negentig waar de politieke islam machtiger en machtiger werd en waar ik als journalist opereerde 2. door het Nederland van na 9/11 waar de mono-cultuur leidend werd. Het ging niet over moslims maar over dé islam. Ik laat zien dat dé islam niet bestaat. Een belangrijk deel van de 1,57 miljard moslims in de wereld is de islam veel individueler gaan beleven de afgelopen decennia. Er staan meer en meer individuen op - met name ook in de Westerse landen - voor wie hun geloof hen helpt om een waardig en sociaal mens te zijn, in plaats van hen dicteert dat ze een heiligie oorlog (jihad) moeten voeren tegen niet-gelovigen.
Wat hoop je ermee te bereiken?
Met mijn boek Dwars op de Tijdgeest geef ik niet zozeer een positief maar vooral een meer realistisch beeld van wat zich met name in de tweede generatie van migranten met een moslimachtergrond - zeker degenen met een middelbare en hogere opleiding - afspeelt. We moeten ophouden hen te verengen tot hun moslim-zijn. Dat slaat echt nergens op en is vernederend. Dus het moslimdebat moet ophouden en het debat dat migranten individuen zijn geworden, met of zonder islam, moet beginnen. We moeten nieuwsgierig worden naar wie zij zijn, in plaats van hun levensverhaal voor hen in te vullen. Met mijn boek Dwars op de tijdgeest doe ik een oproep dáártoe.
Dwars op de Tijdgeest is uitgegeven bij uitgeverij De Geus. Bestellen kan bijvoorbeeld hier. Van Froukje Santing verschenen eerder diverse artikelen op Republiek Allochtonië. U leest ze hier.
Meer over boek, dwars op de tijdgeest, froukje santing, individualisme, islam, moslims, onbehagen, turkije.
