Home » Blog » Opinie » Waarom die eindeloze compassie met daders wanneer het om discriminatie gaat?

Waarom die eindeloze compassie met daders wanneer het om discriminatie gaat?

In opinie door Ewoud Butter op 30-01-2018 | 07:52

Ophef gisteren. Medewerkers van TROS Radar toonden aan dat bijna de helft van de uitzendbureaus bereid is Nederlanders met een niet-westerse achtergrond te discrimineren. Het is oud nieuws. Het is nu tijd om te stoppen met wegkijken. Maak bijvoorbeeld nu de namen bekend van de uitzendbureaus die discrimineren. Dan weten Nederlanders met een migratieachtergrond bij welke bedrijven ze minder kansen hebben.

Redacteuren van Avro Tros Radar deden zich voor als medewerkers van een bedrijf dat mensen zocht voor een tijdelijke callcenter-klus en liever niet met Marokkaanse, Surinaamse of Turkse Nederlanders werkte. Van alle 78 benaderde uitzendbureaus was 47 procent bereid te discrimineren, 14 procent legde de verantwoordelijkheid bij de opdrachtgever neer, 36 procent zei 'nee' en 3 procent nam geen beslissing. 

Radar vroeg politici van D66, PvdA en GroenLinks om een reactie en die vinden het uiteraard 'schokkend', verwachten actie van de uitzendbranche, een keurmerk, ze willen een debat met de staatssecretaris en of vragen verder onderzoek door de inspectie SZW.

Onderzoek is altijd prima, maar is het probleem inmiddels niet voldoende aangetoond? Zie de lijst hieronder. Het eerste onderzoek dateert uit 1976, toen Frank Bovenkerk onderzoek publiceerde naar rasdiscriminatie op de Amsterdamse arbeidsmarkt (pdf). Of neem dit bericht uit het Leids Dagblad van 12 december 1976.

Kamervragen zijn ook al vaker gesteld over hetzelfde onderwerp, lees bijvoorbeeld de vragen en antwoorden hier (2011) en hier (2017) en hier (2017). De uitzendbranche heeft ook al vele malen beterschap beloofd. Dat werkt dus niet, of in ieder geval onvoldoende, want het goede nieuws is wel dat het aantal uitzendbedrijven dat weigert te discrimineren in vergelijking met vorige keren is gestegen.

De beste reactie kwam in dit geval van Gijs van Dijk (PvdA): De bedrijven die discrimineren moeten keihard worden aangepakt door hen zwaar te beboeten en door ‘naming and shaming’. Nou wordt dit ook al langer geroepen. Ga het nu maar eens echt doen. 

Antoinette Hertsenberg liet aan het eind van de uitzending waarschuwend weten een volgende keer aan naming and shaming te doen. Waarom een volgende keer? Deze bedrijven overtreden bewust de wet. Al jaren. Ze zijn voldoende gewaarschuwd. Radar heeft in andere gevallen weinig moeite met het benoemen van bedrijven die zich misdragen. Terecht. Maar waarom die eindeloze compassie met daders wanneer het om discriminatie gaat?

Dankzij deze bedrijven is het voor Nederlanders met een niet-westerse achtergrond moeilijker een baan te vinden. Het is goed wanneer zij weten bij welke uitzendbedrijven zij minder kans hebben. Dan kunnen ze voor een ander uitzendbedrijf kiezen. 

Beste Kamerleden, vraag de minister aan Avro Tros Radar de namen bekend te maken van de bedrijven te maken die discrimineren. Als de redactie dat niet wil, ga dan zelf ieder jaar onderzoek organiseren waarbij de wetsovertreders beboet en benoemd worden. 

Stop met wegkijken

Discriminatie komt echter niet alleen voor in de uitzendbranche. Het komt breed in de samenleving voor. Discriminatie is gif, maar we kijken weg en schuiven de aanpak steeds voor ons uit. Ik heb onderstaande al eerder geschreven en herhaal het hier deels nog een keer. 

Stel je discriminatie in Nederland aan de orde, dan krijg je keer op keer direct een leger 'ja, maar' roepers over je heen die stellen:

• dat het allemaal wel meevalt,
• dat discrimineren nu eenmaal menselijk is
• dat discriminatie vooral een gevoel is
• dat de slachtoffers zich niet moeten wentelen in slachtofferschap en maar wat weerbaarder moeten worden, zich moeten invechten, zo u wil
• dat de racismekaart te snel getrokken wordt
• dat er een antidiscriminatie'industrie' of -maffia bestaat die naar subsidies hengelt
• dat de slachtoffers het er zelf naar maken omdat ze tot een collectief behoren waarvan individuen in Nederland of elders in de wereld verantwoordelijk zijn voor wandaden,
• dat de slachtoffers zich zelf provocerend gedragen
• dat slachtoffers in andere situaties zelf minstens zo erg discrimineren.
• dat het geagendeerd wordt door partijen die aan identity politics doen

Discrimineren? Dat doen de anderen

Allemaal excuses om zelf geen actie of verantwoordelijkheid te hoeven nemen. Smoesjes om discriminatie goed te praten, de schuld en de oplossing af te schuiven op anderen. Lekker makkelijk. Daarbij geldt in het algemeen dat we doorgaans gemakkelijker compassie kunnen hebben met de (vermeende) slachtoffers wanneer we ons met hen kunnen identificeren en dat het wat meer moeite kost diezelfde compassie op te brengen wanneer we ons kunnen identificeren met de (vermeende) daders. 'Discrimineren? Dat doen de anderen.'

En ja, alle mensen discrimineren, mensen moeten weerbaar zijn, er zijn inderdaad geregeld gevallen waarin veel te snel 'discriminatie' 'racisme', 'antisemitisme', 'moslimhaat' etc. wordt geroepen, er wordt wel eens hysterisch gedaan door belangengroepen die zonder feitelijke onderbouwing roepen dat het erger is geworden en het wentelen in slachtofferschap is doorgaans een weinig productieve en niet aan te moedigen houding.

Dat er wordt gehamerd op weerbaarheid is dan ook prima, maar discriminatie is niet alleen het probleem van het slachtoffer. Dezelfde 'ja-maar-roepers' die discriminatie bagatelliseren, kunnen tegelijkertijd vaak hoog opgeven over onze superieure westerse waarden, over democratie en mensenrechten.

Discriminatie is niet alleen een kwestie van gevoel

Beste mensen, wanneer je toestaat dat in Nederland op grote schaal wordt gediscrimineerd, bijvoorbeeld op de arbeidsmarkt, dan sta je toe dat in Nederland op grote schaal de wet wordt overtreden, dat de door ons zo gekoesterde mensenrechten worden geschonden. Discriminatie wordt nu op te vaak gedoogd en goedgepraat. Mooier kunnen we het niet maken. En nee, discriminatie is niet alleen een kwestie van gevoel of het wentelen in slachtofferschap. Het bestaat. Lees de volgende stukken er maar even op na:

• Discriminatie op MBO stagemarkt weinig opgemerkt
• Witte sollicitant met strafblad heeft meer kans op baan dan allochtoon zonder strafblad
• Tientallen uitzendbureaus werken mee aan discriminatie (video)
• Discriminatie op MBO-stagemarkt verdient structurele aandacht
• Analyse 43 studies: gemiddeld genomen moeten allochtone sollicitanten ongeveer 50% meer brieven schrijven om uitgenodigd te worden een gesprek 
• Liever geen Fatima
• Publicatie 'Op afkomst afgewezen. Onderzoek naar discriminatie op de Haagse arbeidsmarkt’.
• VN: Nederland moet krachtiger optreden tegen discriminatie en racisme
• Nederlandse politie discrimineert op grote schaal op ras
• SER: Meer aandacht voor discriminatie op arbeidsmarkt
• Onderzoek: Nederlandse naam geeft veel meer kansen op een baan
• Allochtone mystery guests gediscrimineerd op arbeidsmarkt
• Weerstand tegen migranten staat los van werkgelegenheid
• Driekwart uitzendbureaus discrimineert
• Onderzoek De Monitor: aanpak van discriminatie lijkt voor Justitie geen prioriteit te hebben
• Onderzoek: hoe migranten omgaan met discriminatie: radicaliseren, terugtrekken of verdragen? 
• Korpschef: moslimagenten door collega's uitgesloten en gekleineerd
• SCP-onderzoek: tweederde van de moslims ervaart discriminatie
• Vooral religieuzen, PVV-stemmers en Oost-Europeanen hebben moeite met homoseksualiteit
• ECRI: Nederland moet racisme beter aanpakken
• Niet-westerse Amsterdammers worden meer gediscrimineerd en zijn zelf intoleranter
• Zwarte Piet veroorzaakt toename van discriminatie in Amsterdam
• Vooral niet-westerse allochtonen worden uit hun buurt gepest
• Ook PVV'ers voelen zich gediscrimineerd
• Intolerant Europa 
• Bijna tweederde docenten getuige van moslimdiscriminatie in de klas
• Scholen weigeren allochtone leerlingen uit angst voor lage CITO-scores

• Forse toename racistische incidenten bij de politie
• Amnesty: politie discrimineert. Politie: niet waar!
• Incidenten en racisme bij politie in Schilderswijk
• Voor de politie is niet iedereen gelijk
• Verdachte met buitenlands uiterlijk wordt veel strenger gestraft
• Allochtone agent heeft te maken met subtiele vormen van uitsluiting
• rasdiscriminatie op de Amsterdamse arbeidsmarkt, 1976 (pdf)

Of zie hier: een overzicht met nog veel en veel meer publicaties over discriminatie in Nederland, met onder andere de cijfers van de antidiscriminatievoorzieningen, het CIDI, politie, de monitor moslimdiscriminatie, internetmeldpunten e.d. Of kijk naar onze lijst met (gewelds)incidenten gericht tegen moskeeen en wil je naar aanleiding van het gisteren gepubliceerde onderzoek naar moslimdiscriminatie weten wat de triggerfactoren van moslimdiscriminatie zijn, lees dan dit artikel.

Discriminatie is dus geen gevoel van slachtoffers, maar een realiteit en het komt in Nederland op flinke schaal voor. 'Ja, maar in andere landen (bij voorkeur islamitische) is het veel erger' is geen argument. Wanneer de buurman zijn vrouw harder slaat, is het geen reden daar zelf dan ook maar mee door te gaan. Korte rokjes of sluiers zijn geen reden om vrouwen lastig te vallen en van mannen of vrouwen die hand in hand lopen blijf je af net als van politici of opiniemakers die een andere mening hebben. Wat de staat Israel wel of niet doet, kan nooit een reden voor antisemitisme in Nederland zijn, net zo min als het geweld van terroristen die door de islam zijn geïnspireerd of de discriminatie van christenen in islamitische landen excuses kunnen zijn voor moslimdiscriminatie in Nederland.

De gevolgen van discriminatie kunnen groot zijn. 

Het SCP schrijft bijvoorbeeld:

De ervaring uitgesloten en gediscrimineerd te worden, kan een grote impact op iemands leven hebben. Door discriminatie verminderen bijvoorbeeld de kansen op het hebben van betaald werk en het doorstromen naar hogere functies. Daarnaast heeft discriminatie gevolgen voor de (psychische) gezondheid en het welzijn van mensen. Etnische discriminatie leidt er bijvoorbeeld toe dat mensen met verschillende etnische achtergronden niet even vanzelfsprekend het gevoel hebben dat ze tot Nederland of de stad waar ze wonen behoren.

Geen kwestie van deugen of niet deugen

De aanpak van discriminatie is niet alleen een kwestie van 'deugen' of 'niet deugen'. Het is ook niet alleen een kwestie van 'gevoel' of 'perceptie'. Het gaat ook om de sociale samenhang in de samenleving, het handhaven van de verzorgingsstaat en de (gevoelens van) veiligheid.

En als je niet vatbaar bent voor deze argumenten, dan misschien voor financiële: het uitsluiten van groepen mensen kost de samenleving, de belastingbetaler, zo u wil de hardwerkende Nederlander, op den duur heel veel geld.

Een voorbeeld: De werkloosheid onder jongeren met een migratieachtergrond is nog altijd 2,5 keer zo hoog als onder autochtone jongeren. Dertien procent van jongeren met een migratieachtergrond is werkloos. Dat betekent dat in sommige buurten nog steeds een groot deel van de jongeren werkloos is en er een cultuur van langdurige werkloosheid kan ontstaan. En nee, dat komt absoluut niet alleen door discriminatie. Het heeft ook te maken met opleidingsniveau, school- en beroepskeuze, netwerken etc., maar vele van de hierboven genoemde onderzoeken hebben inmiddels afdoende aangetoond dat discriminatie wel degelijk een (grote) rol speelt.

Het SCP schrijft in Integratie in Zicht (2016):

De tweede generatie is de motor achter het gestegen opleidingsniveau en de verbeterde taalbeheersing, maar de kansengelijkheid op de arbeidsmarkt is de afgelopen tien jaar niet wezenlijk veranderd. Of in termen van dit rapport: evenredigheid ten aanzien van de werkloosheid is bij de tweede generatie de afgelopen tien jaar niet dichterbij gekomen. Betere hulpbronnen in de vorm van Nederlandse taalbeheersing en hogere opleidingsniveaus zijn kennelijk niet voldoende. Dat hangt onder meer samen met discriminatie.

De prijs voor discriminatie betalen de gediscrimineerde jongeren in eerste instantie zelf, maar indirect betalen we daar uiteindelijk met z'n allen een flinke prijs voor. Politici die niet keihard knokken om hier verandering in te brengen, spelen met vuur en zijn geen knip voor hun neus waard.

Dames en heren politici, verlaag dus de drempel om discriminatie te melden, geef politie en justitie meer armslag om het aan te pakken, maak geen onderscheid of hierarchie tussen verschillende vormen van discriminatie, doe geen zaken meer met bedrijven of politieke partijen die discrimineren, straf daders, praat etnisch profileren niet goed, maar pak het aan en geef vooral het goede voorbeeld: treed op tegen ambtenaren die discrimineren en zorg zelf voor een gedegen diversiteitsbeleid - niet alleen bij de overheid, maar ook binnen politieke organisaties. 

Tot slot: stop gedogen van discriminatie

Discriminatie is een overtreding van de wet, net als fraude, diefstal, verkrachting etc.. Wanneer discriminatie niet snoeihard wordt aangepakt, net als andere wetsovertredingen, staan we toe dat de etnische onderklasse in sommige buurten steeds groter wordt. Dan staan we toe dat we een samenleving worden/blijven waarin bijvoorbeeld je etnische afkomst, je sekse of je geloof bepalend zijn voor je toekomstkansen, dan staan we toe dat moslims, joden, LHBT's, zwarten en vrouwen zich in bepaalde buurten of bepaalde uitgaangsgelegenheden niet veilig voelen, dan staan we toe dat segregatie en polarisatie toenemen, met alle gevolgen van dien.

Dan sta je toe dat een hoeveelheid gif verspreid wordt die je niet meer met leuke gesubsidieerde dialoogbijeenkomsten, een lezing, buurtborrels of andere goedbedoelde projectjes kunt wegnemen. 

foto: pixabay

Meer artikelen over discriminatie 

Zie ook het blog van Martijn de Koning: Discriminatie als verdienmodel - wanneer invechten een probleem is 

Waardeert u ons werk? U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren

Meer over discriminatie.

Reacties