Marokko in 2019-1999-1979-1959
In achtergronden door Saïd Bouddouft op 08-01-2020 | 09:19
In 2019 was het 50 jaar geleden dat Marokko en Nederland het arbeidswervingverdrag hebben getekend. Deze officiële 50-jarige Marokkaanse arbeidsmigratie werd op grote schaal gevierd. In Marokko viel er in 2019 nog veel meer te vieren, zoals het feit dat het staatshoofd Mohamed 6 precies 20 jaar daarvoor werd gekroond. Met de komst van de koning Mohamed 6, is Marokko ‘Het Nieuwe Tijdperk’, ingegaan. Een tijdperk dat Marokko veel goeds heeft gebracht, wat het vieren waard is, althans volgens de (voormalige) vertegenwoordigers van de Marokkaanse regering. Klopt dat ook? Said Bouddouft maakt de balans op in een serie artikelen. Dit is het eerste artikel.
Infrastructuur
Zo is bijvoorbeeld Lahcen Daoudi van mening dat Marokko de beste infrastructuur van de hele wereld heeft. En Daoudi kan het weten. Ten slotte was hij minister voor hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, minister van werkgelegenheid en behoort hij tot het hoger kader van de regerende PJD (Parti de la justice et du développement).
Maar klopt deze bewering?
Wat betreft de Marokkaanse infrastructuur is deze zeker de afgelopen 20 jaar enorm verbeterd. Over eens onbegaanbare wegen, kun je nu met een gerust hart rijden. Het aantal kilometers snelweg is groter dan ooit en wordt nog steeds uitgebreid. De provinciale wegen worden verbeterd. Vanaf februari 2018 rijdt een TGV (met de bijzondere naam, Al Boraq namelijk) van Tanger naar Casablanca, en terug natuurlijk. Over Tanger gesproken. De oude haven van die stad wordt nu alleen gebruikt door toeristen. De import en export verlopen nu in zijn geheel via Tanger Med, de grootste haven van Afrika met een opslagcapaciteit van 9 miljoen containers. Rabat-Salé en Casablanca beschikken over een tram en het land kent één van de grootste zonne-energiecentrales ter wereld.
De infrastructuur voor sport wordt ook met grote vaart ter hand genomen. Zo meldde Le Matin.ma op 9 december jl. dat Zijne Majesteit de Koning het voetbalcomplex Mohammed VI in Salé heeft geopend. Het complex is volgens Le Matin een geïntegreerde structuur gericht op prestaties en uitmuntendheid. Het complex beschikt over ultramoderne faciliteiten en apparatuur die voldoen aan de FIFA-normen en het complex zou behoren tot één van de grootste ter wereld. Le Matin beschreef alle faciliteiten waarover het complex zou beschikken en noemde vervolgens de zeven steden die ook over een dergelijk complex beschikken of waar deze in aanbouw zijn.
Last but not least, beschikt het land ook over de nodige Mc’s, Starbucks en zo. Alles bij elkaar maakt dat Marokko nog niet tot het land met de beste infrastructuur in de wereld. Maar een beetje overdrijven is de voormalige minister Daoudi eigen. In 2018 beweerde hij namelijk dat Marokko binnenkort het rijkste land ter wereld zal zijn.
Leefomstandigheden en rechtspraak
In tegenstelling tot het grote optimisme van de voormalige minister, zal een criticaster beweren dat wegennet, haven, spoorwegen en sportcomplexen allemaal tot de hardware behoren. Deze criticaster zal vervolgens naar voren brengen dat de Marokkaanse bevolking juist een grote behoefte heeft aan software (hoge levensstandaard, rechtsstaat, geen armoede, corruptie en ook geen willekeur enz.). Maar op dat gebied zit het ook goed, althans volgens andere ministers van PJD-huize. Zo beweert premier Saädeddine El Othmani dat de leefomstandigheden in Marokko veel beter zijn dan in Frankrijk. En de minister voor de Mensenrechten en Vrijheden Mustafa Ramid is mening dat het met de onafhankelijkheid van de rechtspraak in Marokko beter is gesteld dan in Spanje, Nederland en/of Duitsland.
Welvaart
Kortom, als Marokkaan mag je niet klagen! Of toch wel? Even wat feiten op rij, te beginnen met de ranking op de welvaartsindex van Legatum Institute. Dit instituut meet zaken als levensomstandigheden, onderwijs, kwaliteit van de overheid, investeringsklimaat, veiligheid enz. Allemaal zaken die de mens gelukkig of ongelukkig kunnen maken. Op de index van 2019 staat Marokko op plaats 100 van 167 landen. Frankrijk staat op plaats 23. Voor een Europees land is plaats 23 verre van ideaal, maar is nog altijd veel hoger dan dat van Marokko.
Ook op de index 2019 voor Human Development staat Frankrijk erg laag. Lager dan bijvoorbeeld Noorwegen (1), Nederland (10), Nieuw-Zeeland (14) en Japan (19), maar het staat wel op 26. Marokko op 121, lager dan Irak, Palestina, Suriname en Jordanië. Al met al een groot verschil met Frankrijk dus.
De Wereldbank heeft ook zo zijn eigen index, de zogenaamde Human Capital Index. Op de index van 2018 staat Frankrijk op de plaats 22, niet echt een ranking om over naar huis te schrijven, maar is nog altijd veel hoger dan Marokko dat op de 98ste plaats staat.
Op de corruptie-index 2018 van de Transparency International staat Frankrijk op 21 en Marokko op 73. Met andere woorden, die Fransen moeten echt wat doen aan die eeuwige lagere dan twintigste plaats om maar over Marokko te zwijgen. Al die internationale clubs hebben hun eigen indexen en daarom kan The World Economic Forum niet achter blijven.
De WEF publiceert de zogenaamde Global Competitiveness Index die omgeschreven wordt als een combinatie van instellingen, beleid en factoren die het productiviteitsniveau bepalen. Eenvoudiger gezegd: deze index meet de concurrentiekracht van landen. De WEF plaatst Marokko op 75ste plaats en Frankrijk op de 15de.
Jeugd
Landen schijnen ook vergeleken te worden op vaardigheden als lezen, wiskunde en natuurwetenschappen van 15-jarigen. Dit wordt gedaan door de zogenaamde PISA. De scores van Frankrijk in de test van 2018 zijn op alle drie gebieden veel hoger dan die van Marokko. Achter Marokko staan alleen Libanon of Panama, Kosovo, Dominicaanse Republiek en Filipijnen. In Nederland is pasgeleden heel wat heisa ontstaan over de uitkomst van de leesvaardighedentest, waaruit bleek dat de leesvaardigheden van de Nederlandse jeugd achteruit gaat. Bestuurders, politici en woordvoerders van “het onderwijsveld” spraken hun bezorgdheid uit en kwamen met allerlei ideeën en ideetjes om de situatie te verbeteren. Politici in Marokko reageerden op zijn ‘Trumpiaans’. De uitkomst zou namelijk niet juist zijn. Dit is overigens de houding van de Marokkaanse regering de laatste jaren: ontken het probleem, dan bestaat het niet is daar de overtuiging kennelijk.
De Marokkaanse jeugd kampt met nog veel grotere problemen als het gaat om onderwijs. Volgens de Wereldbank heeft 66% van de Marokkaanse kinderen onder de 10 jaar last van “leer-armoede” die gedefinieerd wordt als “een eenvoudig verhaal niet kunnen lezen”. Opvallend is dat “de leer-armoede” bij jongens (70%) hoger ligt dan bij meisjes (61%). Uit een grootschalig onderwijsonderzoek blijkt verder dat 64% van de scholieren aan het eind van de basisschool het vereiste minimale vaardigheidsniveau niet haalt en 5% van de kinderen in de basisschoolleeftijd überhaupt niet naar de school gaat. Dezelfde cijfers voor de Franse jeugd zien er als volgt uit: 7, 6 en 1%.
Migratie
Er zijn meer zaken waarin Frankrijk en Marokko vergeleken kunnen worden. Zo proberen duizenden illegalen Frankrijk te verlaten om de oversteek naar Engeland te maken. Dit is ook in Marokko het geval. Er is wel een klein verschil tussen beide landen. Vanuit Marokko zijn het de laatste jaren ook duizenden Marokkanen die het proberen. Volgens de BBC, die de zogenaamde Arabische Barometer heeft gepubliceerd, wil 44% van Marokkanen het land verlaten. Voor volwassenen onder 30 jaar is dat 70%.
Begin dit jaar maakte minister van onderwijs bekend dat jaarlijks meer dan 600 ingenieurs het land verlaten. Jaarlijks maken veel Marokkaanse studenten hun opleiding af in Frankrijk. Van de 38.000 studenten die recentelijk zijn afgestuurd, keerde maar een kleine groep terug naar Marokko.
In 2018 zijn 13.076 Marokkanen illegaal naar Spanje vertrokken. Daarmee zijn de Marokkanen de grootste groep migranten in Spanje. Twee jaar daarvoor stonden Marokkanen op de zevende plaats. Bij die 13.076 zielen is het aantal niet terugkerende seizoenarbeiders niet mee geteld. Jaarlijks steken 18.000 Marokkaanse seizoenarbeiders de zee over om in Spanje te werken. Het laatste jaar blijven velen van hen illegaal in Spanje. Bij Spaanse overheid staan 18.081 illegale Marokkanen op de uitzettingslijst. De illegale Marokkanen leven onder zeer erbarmelijke omstandigheden en toch geven zij voorkeur aan een verblijf in Spanje boven een terugkeer naar Marokko.
Gezondheidszorg
Er zijn nog meer sectoren waarin Marokko met Frankrijk vergeleken kan worden. Maar laten wij eindigen met de gezondheidszorg. Hier kan heel veel over geschreven worden. Maar “een casus” kan de situatie in deze sector goed illustreren. Naar mijn weten heeft in Frankrijk een zwangere vrouw nooit voor het ziekenhuis moeten bevallen omdat artsen hulp en begeleiding weigerden. In Marokko wel. De vrouw deed een beroep op het ziekenhuis op basis van le Régime d'Assistance Médicale (RAMED). Dit is een soort ziekenfonds voor de armen die niet verzekerd zijn via werk of diverse pensioenen. De praktijk is echter dat als patiënten hun “RAMED-kaart” tonen, dit een signaal is voor de zorgmedewerkers dat de persoon in kwestie niet in staat is om “koffie” te betalen. Deze conclusie trokken de artsen van het ziekenhuis in Sefrou kennelijk ook. De zwangere vrouw werd daarom “verwezen” naar het Centre Hospitalier Universitaire Hassan II in Fes. Dit zou het beste ziekenhuis van Marokko zijn, waar ook 8 maart wordt gevierd. Maar ook daar werd de arme zwangere vrouw niet geholpen. De betrokkene werd teruggestuurd naar Sefrou. En uiteindelijk moest zij op straat voor de deur van het ziekenhuis in Fes bevallen. Dit trieste geval staat niet op zichzelf. Het illustreert de stand van de Marokkaanse gezondheidszorg. De RAMED-kaart leidt namelijk in heel Marokko tot dezelfde uitkomst.
Tot zover de vergelijking tussen Marokko en Frankrijk naar aanleiding van de bewering van de Marokkaanse premier dat de situatie in zijn land beter is dan die in Frankrijk. Die bewering heeft hem deze cartoon opgeleverd.
Mensenrechten
Vervolgens de bewering van de minister voor de Mensenrechten en Vrijheden, tevens de voormalige minister van Justitie en Vrijheden (2012-2017). Minister Mustafa Ramid (niet te verwarren met RAMED) is van mening dat de onafhankelijkheid van de Marokkaanse rechtspraak beter gesteld is dan in Spanje, Duitsland en Nederland. Als dit klopt dan is artikel 107 van de grondwet van 2011 tot uitvoering gekomen. Dit artikel zegt: “De rechterlijke macht is onafhankelijk van de wetgevende macht en van de uitvoerende macht. De koning staat garant voor de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht”.
In Marokko is de werking van de gewijzigde grondwet van 2011 geëvalueerd. Uit deze evaluaties blijkt dat er nog heel wat moet gebeuren voordat zaken die de grondwet voorschrijft in wetten en procedures zijn uitgewerkt, laat staan in de praktijk worden gebracht.
Er is ook specifiek gekeken naar het artikel 107. De algemene opinie in Marokko is dat de voormalige minister van Justitie, de heer Ramid zelf dus, er alles aangedaan heeft om de uitvoering van het artikel 107 te dwarsbomen. Hierbij werd de minister geholpen door het parlement, waarin zijn politieke partij de meerderheid had en nog steeds heeft. Tijdens deze evaluaties is alleen maar gekeken hoe de grondwet in wetten is uitgewerkt en wat de vorderingen en procedures zijn. Hoe de rechtelijke macht omgaat met de activisten van Hirak, van Jrada, van Zagoura, en mensen van de kritische media is buiten beschouwing gelaten. Over de wan- en misdaden van de rechtelijke macht tijdens de processen van Hirak-activisten en media-mensen zoals Mahdaoui, kunnen duizenden artikelen worden geschreven. Dat gaat echter het kader van dit artikel te buiten. Hier wordt alleen ingegaan op hoe Ramid zelf reageerde toen de rechter besloot dat zijn partijgenoot strafrechtelijk vervolgd kan worden.
Wat was er aan de hand?
De PJD-parlementariër Abdelali Hamidine was in 1993 betrokken bij een moord op een activist van de studentenbeweging. De man werd in 1994 veroordeeld tot 2 jaar gevangenisstraf. In 2005 werd hij onschuldig verklaard door de verzoeningscommissie. In 2018 kwam een nieuwe getuige in de zaak naar voren. Het OM wilde daarop tot vervolging overgaan, maar de betrokkene zelf vocht dat aan en was mening dat de zaak dood en begraven is net als het slachtoffer. De rechter in Fes vonniste dat het OM en de nabestaanden gelijk hebben. De verdachte kon dus opnieuw worden aangeklaagd.
De hele PJD was ‘not amused’, om het zacht uit te drukken. De partij richtte zich als één man tegen de rechtelijke macht. Er werd een speciaal comité ter verdediging van de verdachte opgericht met Ramid als voorzitter. De voormalige premier en partijleider van PJD Ben Kirane zwoer voor een grote PJD-menigte dat “wij” Hamidine niet aan “hen” zullen uitleveren. Ramid sprak over machtsmisbruik van de rechter en van een groot complot tegen “zijn partij” en over de e schending van het recht.
Als minister voor de Mensenrechten en Vrijheden moest Ramid zich zorgen maken over de gerechtelijke dwalingen, onwettige rechtsvervolging en misbruik van de rechtspraak voor politieke doeleinden. Maar kennelijk is hij alleen een minister voor de PJD-aanhang en niet voor alle Marokkanen. Want zijn uitspraak over de onafhankelijkheid van de rechtsspraak in Marokko deed hij op het moment dat de Marokkaanse politie en justitie een grootschalige campagne voerde om de Hirak-activisten te ontvoeren. Hirak-activisten zijn kennelijk door andere justitie vervolgd dan zijn partijgenoot.
Tot slot, in 2019 was er geen reden voor de Marokkaanse bevolking om feest te vieren. Hoe dit zo ver is gekomen, zal in de volgende artikelen worden beschrijven. Er zal dan terug worden geblikt op 1959, 1979 en 1999.
Zie ook:
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? We kunnen uw steun goed gebruiken. U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email
Meer over marokko.
