Islamitisch lyceum: schijn tegen, recht mee?
In achtergronden door Roemer van Oordt op 12-03-2019 | 16:16
Volgens de AIVD en de NCTV staan de bijna 180 leerlingen van het islamitische Cornelius Haga Lyceum onder directe invloed van mensen die jarenlang banden hadden met het extremistische 'Kaukasus Emiraat'. Harde bewijzen blijven tot nu toe uit en de overheid pakt strafrechtelijk niet door. De reacties binnen ‘de’ moslimgemeenschap lopen uiteen. Sommigen noemen de berichtgeving goed getimede eenzijdige stemmingmakerij, anderen hebben vanaf het begin al forse bedenkingen bij de schoolleiding. Leerlingen en docenten herkennen het geschetste beeld niet. Vanavond organiseert de gemeente een informatiebijeenkomst voor ouders. Het bestuur van de school spant de zoveelste rechtszaak aan.
Niet doorpakken
De als keihard gepresenteerde bewijslast tegen (en deel van) de schoolleiding en andere ‘richting gevende’ personen en ‘salafistische aanjagers’ blijkt niet overtuigend genoeg om ze op te pakken. Een groot deel van die informatie lag er bovendien al een tijdje. Tegen het verweer van de schoolleiding wordt weinig ingebracht. Verzoeken om ‘namen en rugnummers’ worden vooralsnog door de NCTV en AIVD niet beantwoord. Op de vraag waarom een volgens het bestuur prima conceptrapport van de Onderwijsinspectie niet werd gepubliceerd komt evenmin repliek. De inspectie ontkent in ieder geval tot nu toe nergens dat het concept inderdaad een positief oordeel velde, en komt niet verder dan dat ‘ernstige signalen’ vervolginspectie noodzakelijk maakte. Over het verloop van die recente inspecties en de impact van de actie van ouders en leerlingen om het conceptrapport naar buiten te laten brengen lopen de meningen uiteen.
De signalen van de veiligheidsdiensten wijzen naast banden met extremisten naar ‘richting gevende betrokkenen’ die de helft van het curriculum willen wijden aan het salafisme en leerlingen ook buiten de reguliere lestijden aan hun invloed proberen te onderwerpen. Het Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam zou daarmee antidemocratisch onderwijs doceren en voor hun leerlingen een parallelle samenleving creëren. Maar nogmaals; signalen, geen harde bewijzen.
Reacties
Uit diverse berichtgeving en eigen bevindingen blijkt dat docenten, ouders en leerlingen het geschetste beeld niet herkennen. Söner Atasoy, voorziter van de SIO waaronder het Cornelius Haga Lyceum valt, vindt dat overheden het via de media onmogelijk maken voor minderheden om hun grondrechten uit te oefenen. In een interview met de Volkskrant zegt hij:
Wij zijn gerechtigd om onderwijs te geven en dat gaan we dus ook juridisch aanvechten. Want zij gooien nu een hele hoop bagger voor mijn deur, en zij gaan het ook opruimen. Het is niet de omgekeerde wereld.
Die gevoelens worden kracht bijgezet door een aantal imams, waaronder Abu Hafs, die bovenop de zaak zat. Hij twitterde er flink op los:
Nederland heeft niet in de gaten wat dit soort lastercampagnes tegen islamitische organisaties teweeg brengen. Moslims verliezen het vertrouwen in de overheid en gaan zich organiseren langs religieuze breuklijnen. Dit is de zure oogst van onrechtvaardigheid!
Zoals vaker laat imam Yassin Elforkani juist een ander geluid horen. Hij vindt dat het bestuur - in het belang van het voortbestaand van het Cornelius Haga Lyceum - moet opstappen nu er een belastend AIVD-rapport over hen ligt.
Op dezelfde lijn koerst de verklaring die gisterenavond laat namens een zestal organisaties werd uitgebracht als resultaat van het gesprek dat de gemeente met ‘de’ islamitische gemeenschap in Amsterdam voerde.
Zij stellen dat er jaren hard is gewerkt aan de kwaliteit van het islamitisch onderwijs, met als resultaat een groeiend aantal excellente islamitische scholen in Nederland. Ook vinden zijn dat de gemeente Amsterdam dit proces heeft ondersteund. Goed islamitisch onderwijs in Amsterdam is volgens de ondertekenaars van de verklaring namelijk belangrijk voor de stad, voor de moslimgemeenschap en boven alles voor de toekomst van onze kinderen. De opstellers concluderen:
In de discussie die de afgelopen dagen is losgebarsten rondom het Cornelius Haga Lyceum zien we in toenemende mate dat individuele belangen prevaleren boven het algemeen belang van goed islamitisch voortgezet onderwijs. Wij vragen het bestuur van de SIO dan ook om hun verantwoordelijkheid te nemen en hun persoonlijk belang opzij te zetten. Zodat het Cornelius Haga kan blijven voort bestaan en we met de opgedane kennis en ervaring en de betrokkenheid van de lokale moslimgemeenschap de school verder kunnen ontwikkelen. De kinderen van het Cornelius Haga Lyceum en van Amsterdam verdienen dit.
De opstellers volgen de lijn van de gemeente, waarin wordt erkend dat er voldoende ruimte moet zijn voor islamitische leerlingen om hun religeuze identiteit veilig te uiten en waardering is voor het kwalitatief goede onderwijs van islamitische (basis)scholen. De gemeente zegt daarbij nadrukkelijk geen principiële problemen te hebben met orthodoxie, wel met antidemocratisch onderwijs dat de beginselen van de rechtstaat ondermijnt en het aanlegt met extremistische groeperingen.
De verklaring is ondertekend door de Islamitische Scholen Besturen Organisatie (ISBO), de Unie van Moslimorganisaties in Nederland (UMMON).Stichting Home Empowerment, het Euro-Mediterraan Centrum Migratie en Ontwikkeling (EMCEMO), het Inspraakorgaan Marokkanen Amsterdam en NISA for NISA.
Troef van gemeente
Dat is eerlijk gezegd nogal een magere oogst. Het islamitische landschap van Amsterdam kent op z’n zachts gezegd nogal wat meer kleuren en smaken. Er zullen gisteren dan ook veel meer partijen om tafel hebben gezeten. Wat vooral opvalt is dat veel van de islamitische basisscholen in Amsterdam en omstreken de verklaring niet hebben ondertekend. Dat zijn namelijk de 10 scholen die niet zijn verbonden aan de ISBO., maar net wél de visvijver vormen voor het Cornelius Haga Lyceum. Opvallend, want zij waren bij de oprichting nog uitgesproken fel in hun afwijzing van het bestuur.
Hoe groot de aanwas van nieuwe leerlingen is en wat het effect daarop zal zijn van de berichtgeving blijft voorlopig gissen. In een interview met de Volkskant zegt Atasoy:
Ik denk dat het er op dit moment zo’n tweehonderd zijn. Informeel heb ik gehoord dat ongeveer honderd Amsterdamse achtstegroepers onze school als eerste keus hebben neergezet. Daarnaast zijn er nog eens honderd aanmeldingen van zij-instromers en aanmeldingen uit andere gemeenten.
Het lijkt er niet er gezien de eerste reacties niet op dat veel ouders die al van plan waren hun kind in te schrijven nu ineens een andere keuze gaan maken. Sterker nog, het uitblijven van strafmaatregelen en de in hun optiek onevenredig scherpe inspecties werkt volgens ingewijden meer toestroom in de hand. Wellicht dat de bijeenkomst vanavond met ouders daar al een ander zicht op werpt, maar dat valt - zeker als er geen nieuwe harde en strafbare feiten boven tafel komen - ernstig te betwijfelen.
Zolang er geen misdrijven worden gepleegd of aantoonbaar sprake is van opruiing of ronselen en vooral niets van dat alles strafrechtelijk wordt vervolgd, blijft de belangrijkste troef van de gemeente om de school te kunnen sluiten voorlopig het criterium van de bekostigingsvoorwaarden. Naast een wettelijke stichtingsgrond (zoals een religieuze denominatie) is dat een minimaal aantal leerlingen. In een brief aan ouders schrijft wethouder Onderwijs Moorman daarom niet voor niets dat er ‘andere middelbare scholen (zijn) die van harte ruimte bieden voor islamitische leerlingen’. Burgemeester Halsema meldde voor AT5: 'Wij adviseren op dit moment om voor ander onderwijs te kiezen.' Dat advies werd herhaalt door premier Mark Rutte: "Als ik kinderen zou hebben, zou ik ze er niet heen sturen."
Ministerie en kabinet
Het ministerie van Onderwijs heeft ook weinig bestuurlijke en juridische drukmiddelen. De vrijheid van onderwijs (Artikel 23) is een groot goed, ook voor particulier initiatief van groepen uit orthodoxe hoek - christelijk, joods, islamitisch of anderszins - die standpunten aanhangen waarvan de meerderheid van de burgers wellicht niet vrolijk wordt. Pas als een school langdurig het predicaat 'zeer zwak' krijgt, kan de minister ingrijpen. Dat is bij het islamtisch lyceum niet aan de orde.
Slob werkt twee wetten uit waar al lang aan wordt gesleuteld. Een daarvan moet regelen dat er voordat de school van start gaat goed wordt gekeken naar de antecedenten van bestuursleden. Burgerschapsvorming staat centraal in de andere wet. Leerlingen moet 'respect voor en kennis van de basiswaarden van de democratische rechtsstaat - zoals verankerd in de Grondwet – en de universeel geldende fundamentele rechten en vrijheden van de mens' worden bijgebracht. Kenners zeggen overigens dat ook die wetten nooit waterdicht zullen blijken te zijn.
Minstens zo belangrijk is de mogelijkheid die het kabinet op meerdere fronten onderzoekt om voordat de strafrechtelijke grens is bereikt antidemocratisch gedrag of het oproepen tot onverdraagzaamheid te bestrijden. Onlangs is daarvoor onder meer een taskforce opgericht die zich bezighoudt met ‘problematisch gedrag’ en ongewenste buitenlandse financiering. De overheid zoekt zoals eerder gezegd hierbij doorlopend de randen van de wet op, vooral omdat steeds weer blijkt dat als algemeen voorgestelde maatregelen nagenoeg alleen worden toegepast op en daardoor specifiek gemaakt lijken voor initiatieven vanuit moslimgemeenschappen. Dat werkt gevoelens van meten met twee maten en disriminatie in hand.
Hoe verder?
Of het gesprek van vanavond nieuws brengt valt te betwijfelen. De gemeente en het kabinet doen er in ieder geval alles aan om het bestuur te laten opstappen en - aangezien ze weten dat die kans nihil is - de school te sluiten. In het SIO-bestuur was van meet af aan geen enkel vertrouwen; niet van de gemeente en het kabinet, maar ook niet van een flink deel van 'de' Amsterdamse moslimgemeenschap. De timing van de lokale en nationale overheden om de zaak juist nu aan de hand van al langer bekende informatie van de NCTV en de AIVD te forceren en vooral ook het uitblijven van harde bewijzen en strafvervolging, heeft zoals het zich vooralsnog laat aanzien eerder een averechts effect gehad. De tijd zal het leren. Aanstaande vrijdag, 15 maart, zal in ieder geval definitief duidelijk worden wat de korte-termijn gevolgen van al deze acties zijn geweest; dat is de sluitingsdatum voor het aanmelden van leerlingen voor het voortgezet onderwijs in Amsterdam.
Söner Atasoy pakt in het NRC intussen wel gewoon door:
De onderwijsinspectie kan komen, want wij gaan door met het leveren van goed onderwijs....Plus, we hebben behoorlijk wat ervaring opgedaan in procederen. En voor de rest moeten we ons vertrouwen leggen in Allah.
Update 12/3: Info-avond loopt uit op chaos en wordt verplaatst
Door de massaal toegestroomde ouders uit alle windstreken werd de informatiebijeenkomst die vanavond door de gemeente was belegd over de siuatie rondom het islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam Nieuw-West verplaatst naar morgen in een ruimte waar wél iedereen kan zitten. Ouders gaven al voor de bijeenkomst begon aan solidair te zijn met de school zolang er geen sluitend bewijs is voor de aantijgingen tegen het bestuur en zijn boos naar huis gegaan. Burgemeester Halsema zei tegen AT5 wel een beetje verbaasd te zijn door het grote aantal mensen dat uit het hele land was toegestroomd en dat het wel een beetje jammer was dat mensen werden opgeroepen om weg te gaan. Wordt vervolgd!
Update 13/3: Nagenoeg geen ouders Haga lyceum bij info-avondAnders dan gisteren kwamen er vanavond nauwelijks ouders opdagen bij de gemeentelijke informatiebijeenkomst over de situatie rondom het islamitische Cornelius Haga Lyceum. Het persbericht van de school naar aanleiding van de eerste, chaotisch verlopen avond die uiteindelijk werd afgelast schets waarschijnlijk het waarom:
Arnoud van Doorn
✔
@ArnoudvDoorn
RT. Beste ouders van het Cornelius Haga Lyceum, ga svp vanavond *niet* naar de bijeenkomst van de gemeente Amsterdam.
14
5:15 PM - Mar 13, 2019
Ook de fractievoorzitter van de islamitsche partij van de Eenheid in Den Haag Arnoud van Doorn deed een duid in het zakje en retweete een bericht van het Haga-bestuur waarin ouders na overleg met de MR en OR werd aangeraden niet naar de informatiebijeenkomst te gaan én waarin werd aangekondigd dat er een delegatie zou staan om degenen die wel zouden komen naar huis te sturen.
Het riante congrescentrum Rhone bij Sloterdijk bleef nagenoeg leeg. Van enkele tientallen geïnteresseerden kwam een deel zich formeel afmelden, zeker nadat ze op hun verzoek om de steeds weer gevraagde bewijzen - ook als was het maar een half feit - over de banden van bestuur, 'richting gevende personen' en 'salafistische aanjagers' met extremisten niet kon worden ingegaan. Resultaat: meer bestuurders en ambtenaren dan deelnemers?
De avond vormde het slotstuk van een bewogen dag, die begon met een fel discussiestuk van voormalig Amsterdams onderwijswethouder Asscher (sluiten die school), gevolgd door een soortgelijke stellingname van een deel van de Amsterdamse raad en een uitzending van EenVandaag, waarin werd bevestigd dat het positieve conceptrapport van de Onderwijsinspectie op het laatste moment niet naar buiten was gebracht.
Het enige perspectief om de gevaarlijke en polariserende patstelling te doorbreken kwam van imam Azzedine Karrat (opiniestuk in het NRC) uit Rotterdam en het Amsterdamse Denk-raadslid Mourad Taimounti. Zij pleiten allebei voor het tijdelijk terugtreden van het bestuur van het Cornelius Haga Lyceum om de school in het belang van de kinderen door te laten draaien en de partijen tijd te geven om grondig onderzoek te doen dan wel intern de zaken op orde te krijgen. Een interessante optie. Wordt morgen in Den Haag vervolgd….
Zie ook:
Meer over het Cornelius Haga Lyceum:
Halsema: bestuur islamitisch lyceum, stap op!
Moslimschoolbreed verzet tegen nieuw islamitisch lyceum
Raad van State dwingt Dekker islamitische middelbare school te financieren
Voor een uitgebreide analyse over de geschiedenis van het islamitisch (middelbaar) onderwijs in Nederland, zie: Ewoud Butter & Roemer van Oordt, 'Zuilen in de Polder? Een verkenning van de institutionalisering van de islam in Nederland', New Brave Books/Amsterdam, 2018, 465 pp.
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? We kunnen uw steun goed gebruiken. U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
