In de vier grootste kranten wordt vooral negatief over moslims geschreven
In achtergronden door Ewoud Butter op 22-03-2019 | 20:41
In alle de vier grootste Nederlandse kranten (Telegraaf, Volkskrant, Algemeen Dagblad en NRC) wordt voornamelijk negatief over moslims geschreven. Vooral in de Telegraaf en het AD worden moslims vaker met terreur geassocieerd, is het wij/zij denken sterker, wordt moslimmigratie vaker ongewenst beschouwd en komt het stereotype beeld van de onderdrukte moslima vaker aan bod.
In berichten over moslims komen veel vaker niet-moslims dan moslims aan het woord. Hoe meer moslims zijn betrokken bij de berichtgeving, als nieuwsmakers, als experts dan wel als sprekers, hoe positiever vaak het beeld is. Dat blijkt uit het onderzoek Moslims in Nederlandse kranten van historicus Tayfun Balcik die deze vier kranten gedurende drie maanden las.
In de beleving van veel Nederlandse moslims maken landelijke media zich regelmatig schuldig aan partijdige, stereotyperende en overmatig negatieve berichtgeving. Deze klachten worden al jaren geuit en zijn ook in verschillende onderzoeken aan de orde gekomen. Het onderzoek Moslims in Nederlandse kranten bouwt voort op deze traditie: de vier grootste Nederlandse kranten zijn drie maanden lang systematisch geanalyseerd, waarbij de belangrijkste vraag was: Hoe worden moslims in Nederlandse kranten geportretteerd?
Meeste berichten gaan over moslimterreur
Tayfun Balçik (The Hague Peace Projects) analyseerde van 1 november 2018 tot en met 31 januari 2019 alle berichten in de vier grootste kranten, uitgezonderd de berichten op de sportpagina. Hij presenteerde de resultaten van zijn onderzoek op 21 maart in Amsterdam, in bijzijn van publiek en vertegenwoordigers van de Nederlandse journalistiek.
Na drie maanden turven, tellen en duiden blijkt dat de kranten over de volgende vijf thema’s het meeste schrijven:
1.‘Moslimterreur’
- 20% van alle berichten over moslims gaat over terrorisme
- 83% van alle berichten over terrorisme gaat over ‘moslimterrorisme’
2. ‘Wij-zij nieuws’
- 11% van alle berichten over moslims gaat over een botsing tussen culturen, tussen een verondersteld ‘wij’ (vaak omschreven als het ‘westen’, ‘de joods-christelijke cultuur’) en ‘de moslims’ en/of ‘de islam’ die een ‘bedreiging’ vormen vanwege ‘islamisering’, ‘dubbele loyaliteiten’ enz.;
3. ‘De onvrije moslima’
- 8% van alle berichten over moslims gaat over de ‘onvrije moslima’.
4.‘Moslims als (ongewenste) migranten/asielzoekers’
- 7% van alle berichten over moslims gaat over moslims als ongewenste migranten/asielzoekers.
5. Pro-diversiteitsberichtgeving (met o.a. berichtgeving over moslimdiscriminatie & diversiteit)
- 7% van alle berichten over moslims gaat over de diversiteit en de thema’s die spelen binnen de moslimgemeenschap.
Negativiteit domineert
Op grond van kwantitatieve en kwalitatieve inhoudsanalyse concludeert Tayfun Balcik dat negatieve berichtgeving over ‘de moslims’ en/of ‘de islam’ domineert.
- Er bestaat een grote consensus bij alle onderzochte kranten over wie ‘terreurdaden’ plegen: individuele moslims en/of moslimgroepen;
- Het wij/zij denken in termen van ‘het vrije westen’ en ‘de islamitische ander’ is vaak aanwezig in berichtgeving over ‘de moslims’ en/of ‘de islam’;
- Het stereotype beeld van de ‘onderdrukte moslima’ is vaak aanwezig in berichtgeving over ‘de moslimvrouw’;
- Moslimimmigratie wordt vooral als een bedreiging gezien en daarom ongewenst.
Deze negatieve zaken komen qua frequentie en intensiteit (taalgebruik) over het algemeen vaker voor in de Telegraaf en het AD dan in de Volkskrant of NRC. Moslims worden in de Telegraaf en het AD vaker met terreur geassocieerd, in deze kranten is het wij/zij denken sterker, wordt moslimmigratie vaker ongewenst beschouwd en komt het stereotype beeld van de onderdrukte moslima veelvuldiger aan bod.
Moslimbetrokkenheid in het nieuws heeft vaker een nuancerende werking
In berichten over moslims komen veel vaker niet-moslims dan moslims aan het woord. Tayfun Balcik concludeert dat de mate van de betrokkenheid van moslims bij de berichtgeving, als nieuwsmakers, als experts dan wel als sprekers, ook bepalend is voor de mate waarin negatief wordt bericht over ‘de moslims’ en/of ‘de islam’.
Hoewel het zeker niet altijd het geval is, geldt het volgende mechanisme bij een meerderheid van de behandelde thema’s: hoe hoger de betrokkenheid van moslims bij de nieuwsverhalen, des te minder er sprake is van negatieve framing.
Dit mechanisme wordt ook bevestigd bij het aanbod van ‘pro-divers nieuws’ in de berichtgeving. In kranten waar de betrokkenheid van moslims hoger is, is er ook meer ‘pro-divers’ nieuws: dat geldt voor de Volkskrant en de NRC.Het rapport is te downloaden via de websites van Nieuw Wij en Republiek Allochtonië.
Het onderzoek Moslims in Nederlandse media vindt u via deze link.
Dit onderzoek is het resultaat van een samenwerkingsverband tussen Nieuw Wij, The Hague Peace Projects en Republiek Allochtonië.
Eerder verscheen:
- Dertig jaar onderzoek naar berichtgeving over moslims in Nederlandse media. Deel 1.
- Dertig jaar onderzoek naar berichtgeving over moslims in Nederlandse media. Deel 2
- Dertig jaar onderzoek naar berichtgeving over moslims in Nederlandse media. Deel 3
- 99% kans dat De Telegraaf moslims aan terreur koppelt
- Teleterrorisme
- De moslima in de Volkskrant
Meer artikelen over Moslims in Nederlandse media en op Nieuw Wij
Foto: Tayfun Balcik
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? We kunnen uw steun goed gebruiken. U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email
Meer over islam en media, onderzoek.
